اطلاعات دارویی سم بوتولینوم

سم بوتولیسم نوع آ انتقال عصب-عضله را  بوسیله اتصال به محل های پذیرنده روی موتور یا پایانه های عصبی  سمپاتیک ، ورود به پایانه های عصبی و مهار ترشح استیل کولین مسدود می کند . این انسداد از طریق مهار آزاد سازی استیل کولین از وزیکول در پایانه عصبی رخ می دهد.

از تخمیر رشته کلستردیوم بوتولینوم نوع آدر محیط کشت حاوی کازئین و گلوکز و مخمر، یک پروتئین نوروتوکسین به وزن 150 کیلودالتون، تولید می شود. از محلول محیط کشت به کمک دیالیز و برخی عملیات رسوب اسیدی، کمپلکسی از نوروتوکسین و یکسری پروتئین ها  خالص سازی می شود.

بوتولینوم توکسین نوع آ پس از تزریق عضلانی یا داخل پوست، در خون محیطی قابل شناسایی نیست . مقادیر نوروتوکسین تجویز شده در هر جلسه درمان در بخش  سیستمیک نتایجی دیده نشده است، در بیماران بدون اختلال عملکرد عصب عضله، اثرات بالینی نادر وآشکار شامل ضعف عضلات مشخص شده است . اگرچه پس از تزریق عضلانی سم بوتولیسم ، اثرات سیستمیک و غیر درمانی و بدنبال آن ضعف عضله مشاهده شده است.

پیچیدگی شیمیایی سم بوتولیسم نوع آ با پتانسیل های خاص باعث محدودیت در مطالعات فارماکوکینتیک در انسان شده است .

درمان تعریق شدید زیربغل که با فرآورده های موضعی درمان نشده است
درمان انحراف چشم و بلفارواسپاسم همراه با اسپاسم غیر طبیعی عضلانی (دیستونی) شامل بلفارواسپاسم (گرفتگی عضلات پلک) اساسی یا اختلال عصب 7 در بیماران با سن 12 سال یا بیشتر
به جهت زیبایی، بوتاکس برای از بین بردن خطوط اخم بین ابروها و نیز برای کاهش ان

• اختلال عملکرد مثانه:

عمومی :

 بیماران نباید در طول درمان عفونت دستگاه ادراری داشته باشند . برای پیشگیری از عفونت ، مصرف آنتی بیوتیک ها بجز آمینوگلیکوزیدها، 1تا3 روزقبل درمان ، طی دوره درمان و 1تا3 روز بعد درمان برای کاهش احتمال عفونت دستگاه ادراری توصیه می شود.

بیماران باید درمان با ترکیبات ضد پلاکت را از3 روز قبل تزریق قطع کنند. بیمارانی که تحت درمان با ضد انعقادها می باشند، به منظورکاهش خطر خونریزی نیاز به پایش دارند.

• مثانه بیش فعال :

تزریق تدریجی محلول داخل مثانه با یا بدون بیهوشی  انجام می شود. اگر بی حسی داخل مثانه انجام شود باید قبل تزریق با سالین شستشو شود.

دوز تجویز شده 100 واحد و حداکثر دوز 100 واحد می باشد. محلول تجویز شده، 100 واحد در 10 میلی لیتر سدیم کلراید 0.9 درصد و فاقد نگهدارنده  می باشد.

بوتاکس تهیه شده (100واحد در 10 میلی لیتر ) به ماهیچه دتروسوراز طریق سیستوسکوپ انعطاف پذیر یا سخت تزریق می شود. مثانه با سالین باید شستشو گردد تا به شرایط مطلوب برای تزریق برسد. اما از اتساع بیش از اندازه آن بایداجتناب شود.

• میگرن مزمن :

محلول قابل تزریق 200 واحد در 4 میلی لیتر یا 100 واحد در2 میلی لیتر با غلظت نهایی 5 واحد در 0.1 میلی لیتر  می باشد. دوز توصیه شده برای درمان میگرن مزمن 155 واحد داخل عضله است . تزریق باید در 7 منطقه اختصاصی سر و گردن انجام شود. تکرار درمان  هر 12 هفته است.

• اسپاسم:

مقدار و اندازه دوز درمانی متناسب با اندازه ، محل و حجم ماهیچه ، شدت اسپاسم ، قدرت ماهیچه ،پاسخ بیمار به درمان گذشته یا عوارض قبلی دارو تنظیم می شود.

مقدار معمول تجویز شده 200 واحد در 4 میلی لیتر یا 100 واحد در 2 میلی لیتر است. کمترین مقدار شروع درمان 50 واحد در هر موضع  می باشد.

تکرار درمان زمانی است که اثرات تزریق قبل از بین رفته باشد اما معمولا زودتر از 12 هفته پس از آخرین تزریق نباید تکرار شود.

• دیستونی گردن :

تنظیم دوز اولیه و مقدار آن در درمان به شرایط فردی بیمار بستگی دارد و شامل موقعیت سر و گردن ، محل درد ، هایپرتروفی ماهیچه ،پاسخ بیمار و سابقه عوارض می باشد. برای بیماری که سابقه قبلی مصرف بوتاکس نداشته کمترین مقدار دوز اولیه باید تنظیم شود و دوزهای بعدی براساس پاسخ فرد تنظیم می شود. حداکثر دوز قابل تزریق برای ماهیچه استرنوکلیدوماستویید 100 واحد و کمتر است که احتمال اختلال بلع (دیسفاژی) را کاهش می دهد.

محلول ها با غلظت های 200 واحد در  2 میلی لیتر ، 200 واحد در 4 میلی لیتر ، 100 واحد در 1 میلی لیتر یا 100واحد در 2 میلی لیتر با سدیم کلراید 0.9 درصد فاقد نگهدارنده ساخته می شود. رسیدن به پاسخ مطلوب به حجم و تعداد محل تزریق  بستگی دارد.

عموما  بیش از 50 واحد در هر محل تجویز نمی گردد. تعیین محل بخصوصی از ماهیچه درگیر می تواند به کمک الکترومیوگرافی صورت گیرد.

• تعریق زیر بغل (اولیه):

دوز  توصیه شده 50 واحد برای  هر زیر بغل می باشد. محل تعریق به  کمک  تکنیک های رنگی استاندارد مثل تست نشاسته ید، قابل شناسایی است. محلول مورد نظر دارای غلظت 100 واحد در 4 سی سی با سالین  0.9 درصد و فاقد نگهدارنده می باشد. 50 واحد بوتاکس (2 سی سی )به صورت داخل پوستی در حجم 0.1 تا 0.2 سی سی در هر زیر بغل در فواصل مساوی 1 تا 2 سانتی و در 10 تا 15 نقطه انجام می شود.

تکرار تزریق زمانی است که اثر دارو از بین برود.

• اسپاسم پلک :

مقدار معمول تجویز شده 1.25  تا 2.5 واحد (0.05 تا 0.1 سی سی در هر محل ) در ناحیه میانی و جانبی پلک ها می باشد.

از تزریق نزدیک ماهیچه بالابرنده پلک اجتناب شود زیرا باعث پتوز (افتادگی پلک در اثر فلج عضله آن) می گردد.

محلول قابل تزریق 1.25 واحد از 100واحد در 8 سی سی و 2.5 واحد از 100 واحد در 4 سی سی تهیه می شود.

• انحراف چشم:

برای آماده سازی تزریق چشم توصیه می شود چند قطره بی حس کننده موضعی داخل چشم ریخته شود ، همچنین استفاده از ضداحتقان چند دقیقه قبل تزریق صورت گیرد. حجم تزریق 0.05 تا 0.15 سی سی درهر ماهیچه  می باشد.

دوز های معمول در واحد :

استفاده از دوزهای کم برای انحرافات خفیف و دوزهای بیشتر برای انحرافات بیشتر.

برای ماهیچه های عمودی ، و انحرافات افقی کمتر از 20 پریسم دیوپتر : 1.25 تا 2.5 واحد در هر ماهیچه

برای انحراف افقی 20 تا 50 پریسم دیوپتر : 2.5 تا 5 واحد در هر ماهیچه

در حرکات پالسی عصب به مدت یک ماه یا بیشتر : 1.25 تا 2.5 واحد در ماهیچه میانی

• مقدار دوز برای انحراف باقی مانده یا راجعه:

توصیه می شود بیماران مجددا 7 تا 14 روز بعد از هر تزریق برای تایید اثرپذیری کنترل شوند.

مقدار دوزها برای بیمارانی که فلج کامل ماهیچه مورد نظر را تجربه نکرده اند بهتر است دوبرابر مقدار قبل افزایش یابد.

مقدار دوز ماکسیمم برای یک تزریق 25 واحد می باشد.

مصرف همزمان سم بوتولینوم با آمی تریپتیلین باعث افزایش عوارض جانبی مانند خشکی دهان ، دو بینی و اختلالات ادراری می شود. در صورت گسترش علائم فوق، به پزشک اطلاع دهید .
اطلاع رسانی به پزشک در مورد داروهای مصرفی حتی مکمل های گیاهی و ویتامین ها اهمیت زیادی دارد.
بدون مشورت پزشک دارویی را قطع نکنید.
استفاده از تیزانیدین قبل یا بعد از بوتاکس ضعف عضلات ناشی از بوتاکس را تشدید می کند .

• تزریق بوتاکس نسبت به سایر روش ها برای ازبین بردن چروک و جوان سازی پوست (لایه برداری ، سایش پوست یا درم ابریشن ، لیزر ، لیفت پوست ) مناسب تر است و درد کمتری دارد. به خاطر داشته باشید اثرات تزریق چند ماه است و معمولا در سال چند بار نیاز به تزریق مجدد است .
• هزینه یک تزریق نسبتا کم است ولی تکرار تزریقات پر هزینه است.

• برای 2 تا 3 ساعت اول پس از درمان ، راحت باشید و موضع درمان را ماساژ ندهید. پس از این زمان می توانید به فعالیت روزمره بپردازید.
• 3 تا 4 روز زمان می برد تا اثرات بوتاکس ظاهر شود و مشاهده کامل اثرات، یک هفته زمان می برد. اثرات دارو تقریبا 3 تا 4 ماه است گاهی اوقات تا 6 ماه اثر دارد و بعد این مدت چروک ها بر می گردند.
• به عنوان توصیه عمومی بهتر است بلافاصله پس از تزریق در منزل استراحت کنید. یک تا دو روز کار سنگین انجام ندهید و از درمان با لیزر و ماساژ به مدت یک تا دو هفته بعد از تزریق اجتناب کنید. مقدار بسیار اندکی از دارو از محل خود خارج شده و به ماهیچه اطراف انتقال می یابد.( در اثر افزایش جریان خون یا فشار مستقیم )
• برای تزریق ، هر ویال بوتاکس را با سدیم کلراید 0.9 درصد تزریقی استریل و فاقد مواد نگهدارنده رقیق می شود. مقدار مشخصی از حلال را در سرنگ مناسب کشیده و به آرامی به ویال تزریق شود .
• اگر وکیوم ویال آسیب دیده آن را استفاده نکنید. ویال بوتاکس را با سالین مخلوط کنید . تاریخ و ساعت تهیه محلول را روی لیبل ثبت و روی ویال بچسبانید. بوتاکس ظرف 24 ساعت پس از آماده سازی باید مصرف گردد و در این مدت محلول در دمای 2 تا 8 درجه در یخچال نگهداری شود .
• محلول بوتاکس آماده شده باید شفاف ، بی رنگ و فاقد ذرات باشد. داروهای تزریقی باید از لحاظ ظاهری از نظر ذرات و رنگ قبل تجویز کنترل شوند و محلول و ظرف تایید شوند.

دارو بوتاکس