پروپوکسیفن propoxyphene


دکسترو پروپوکسیفن یک داروی مسکن است که در دسته بندی مخدر قرار می گیرد، سال 1955 ثبت اختراع شده و توسط الی لیلی و شرکت تولید شده است. برای درمان درد متوسط به کار می رود و هم چنین دارای اثرات ضد سرفه و بی حس کننده موضعی است. داروی پروپوکسیفن به دلیل خطر مرگ در اثر اوردوز و آریتمی قلبی از بازار اروپا و آمریکا حذف شده است. تخمین زده می شود که 10 میلیون بیمار از این محصول استفاده کرده اند.

دارو اغلب به شکل عمومی پروپوکسیفن نامیده می شود، به هر حال ایزومر دکسترو (دکستروپروپوکسیفن) دارای اثرات ضد درد است. ایزومر لوو دارای اثر ضد سرفه محدود است.

مکانیسم اثر

پروپوکسیفن به عنوان آگونیست ضعیف گیرنده های مخدر OP1، OP2 و OP3 در سیستم عصبی مرکزی عمل می کند. در اصل پروپوکسیفن روی گیرنده های OP3 اثر می کند، که با گیرنده های پروتئین جی مزدوج شده و به عنوان تعدیل کننده، چه مثبت و چه منفی، انتقال سمپاتیک از طریق پروتئین جی عمل می کند و پروتئین های افکتور را فعال می کند.

اتصال به گیرنده تبادل GTP با GDP را روی کمپلکس پروتئین جی تحریک می کند. به عنوان سیستم افکتور آدنیلات سیکلاز و cAMP واقع در سطح داخلی غشاء پلاسمایی هستند، مخدرها از طریق مهار آدنیلات سیکلاز cAMP داخل سلولی را کاهش می دهند. متعاقبا، آزاد سازی میانجی گرهای عصبی وابسته به حس درد همانند ماده پی، گابا، دوپامین، استیل کولین و نورآدرنالین مهار می شود.

 مخدرهایی همانند پروپکسیفن هم چنین آزاد سازی وازوپرسین، سوماتوستاتین، انسولین و گلوکاگن را مهار می کنند. مخدرها کانال های کلسیمی وابسته به ولتاژ نوع N (آگونیست گیرنده OP2) را می بندند و کانال های پتاسیمی تقویت کننده جریان داخلی وابسته به کلسیم (آگونیست گیرنده OP3 و OP1) را باز می کنند.  این منجر به هایپرپلاریزاسیون و کاهش تحریک پذیری عصبی می شود.

فارماکوکینتیک

  • جذب: در دسترس نیست
  • حجم توزیع: 16 لیتر بر کیلوگرم
  • اتصال پروتئین: در دسترس نیست
  • متابولیسم: کبدی
  • مسیر نابودی
  • مسیر اصلی متابولیسم سیتوکروم CYP3A4 که منجر به ان-دمتیلاسیون نورپروپوکسیفن است که از راه کلیه دفع می شود. در 48 ساعت، تقریبا 20% تا 25% دوز تجویز شده پروپوکسیفن از طریق ادرار دفع می شود که بیشتر آن نوع آزاد یا نورپروپوکسیفن کنجوگه است.
  • نیمه عمر: 6-12 ساعت
  • کلیرانس: 2.6 لیتر بر دقیقه

مقدار مصرف پروپوکسیفن

  • داروون (پروپوکسیفن) برای درمان درد خفیف تا متوسط به کار می رود. دوز به صورت شخصی طبق شدت درد، پاسخ بیمار و جثه بیمار تنظیم می شود.
  • داروون به صورت خوراکی داده می شود.
  • دوز معمول 65 میلی گرم کپسول پروپوکسیفن هیدروکلراید هر 4 ساعت در صورت نیاز برای درد است. دوز ماکزیمم داروون (پروپوکسیفن) 6 قرص در روز است. از دوز روزانه تجاوز نشود.
  • بیمارانی که پروپوکسیفن و هر گونه مهار کننده CYP3A4 دریافت می کنند باید با دقت برای مدت طولانی مونیتور گردند و تنظیم دوز در صورت نیاز باید صورت گیرد.
ملاحظات در مورد کاهش دوز در بیماران مسن و در بیمارانی که نقص کبدی و کلیوی دارند باید صورت گیرد.

موارد منع مصرف

حساسیت مفرط به این دارو , آسم شدید یا سابقه آن , آسم حاد , فلج روده ای , دپرسیون تنفسی معنی دار , هیپرکاربی , پارالیتیک ایلئوس

دپرسیون تنفسی معنی دار (در مجموعه های مونیتور نشده یا در فقدان تجهیزات احیا)

عوارض جانبی پروپوکسیفن

سردرد , تهوع , یبوست , افزایش تعداد ضربان قلب , گیجی , استفراغ , تاری دید , برادی کاردی , ضعف , سردرگمی , خارش , خونریزی معده , توهم , نارسایی قلبی , اسیدوز متابولیک , خواب آلودگی , راش پوستی , تنگی نفس , کاهش فشار خون , درد شکمی , پانکراتیت , آتاکسی , هپاتومگالی , اختلالات بینایی , راش , آریتمی , تورم چشم , میوپاتی , سنکوپ , سرخوشی , کما , تاکی کاردی , نارسایی تنفسی , دیسفریا , سکته میوکارد , خونریزی روده , استئاتوز کبدی , آسیب هپاتوسلولار , دسپرسیون تنفسی

در بیمارانی که بستری شده اند، گیجی، آرامش، تهوع و استفراغ به فراوانی گزارش شده است. دیگر عوارض جانبی شامل یبوسیت، درد شکمی، راش های پوستی، سردرد خفیف، سردید، ضعف، سرخوشی، دیسفریا، توهم و اختلالات خفیف بینایی، هستند.
فراوان ترین عوارض جانبی بعد از فروش شامل خودکشی، اور دوز تصادفی یا عمدی، وابستگی به دارو، نارسایی کاردیاک، کما، ناکارایی دارو، توکسیسیته دارو، تهوع، نارسایی تنفسی، توقف کاردو-تنفسی، مرگ، استفراغ، گیجی، تشنج، حالت سردرگمی و اسهال بوده است.
عوارض جانبی دیگر گزارش شده در طی مراقبت پس از فروش از قرار زیر بوده اند:
ناهنجاری های قلبی: آریتمی، برادی کاردی، نارسایی قلبی/تنفسی، احتقان، نارسایی احتقان قلبی (CHF)، تاکی کاردی، سکته میوکارد (MI)
ناهنجاری چشمی: تورم چشم، تاری دید
ناهنجاری های عمومی مربوط به شرایط جایگاه تجویز: تداخل دارو، تحمل دارو، علائم قطع ناگهانی دارو
ناهنجاری های معده ای روده ای: خونریزی معده ای روده ای، پانکراتیتیس حاد
ناهنجاری کبدی صفراوی: استئاتوز کبدی، هپاتومگالی، آسیب هپاتوسلولار
ناهنجاری سیستم ایمنی: حساسیت شدید
مسمومیت با آسیب دیدگی و عوارض روانی: توکسیسیته دارو، شکستگی لگن، اور دوز چندگانه دارو، اوردوز مخدر
تحقیقات: کاهش فشار خون، افزایش و ناهنجاری در ضربان قلب
ناهنجاری های متابولیبم و تغذیه ای: اسیدوز متابولیک
ناهنجاری سیستم عصبی مرکزی: آتاکسی، کما، گیجی، خواب آلودگی، سنکوپ
روانی: رفتار ناهنجار، حالت سردرگمی، توهم، تغییرات در حالت روانی
ناهنجاری های تنفسی، قفسه سینه و مدیاستین: دسپرسیون تنفسی، تنگی نفس
ناهنجاری های پوستی و بافت زیر پوست: راش، خارش
نقص در عملکرد کبد در رابطه با پروپوکسیفن گزارش شده است. درمان پروپوکسیفن با تست های عملکرد ناهنجار کبد، و به ندرت با یرقان برگشت پذیر ( شامل یرفان کولستایتک) مرتبط است.
میوپاتی دردناک تحت حاد با اوردوز مزمن پروپوکسیفن گزارش شده است.

تداخلات دارویی

اکس کاربازپین , سیبوترامین , متوکلوپرامید , کلرال هیدراته , سیکلیزین , وندتانیب , دولاسترون , پرگولاید , اپرپیتانت , اریترومایسین , ریفامپین , وراپامیل , کلاریترومایسین , نفازودون , بوپرنورفین , ریتوناویر , نلفیناویر , فوسامپرناویر , بوتورفانول , نالبوفین , تاپنتادول , فنین دیون | فنیندیون , دوفتیلید , بپریدیل , پرومازین , الیگلوستات , مکلیزین , تری متوبنزامید , کاربینوکسامین , کلرسیکلیزین+ پسودوافدرین , گرپافلوکساسین , هالوفانترین , دکس کلرفنیرامین , دوکسیلامین , فلاووکسات , مولیندون , فنین دامین , تریمپرازین , تریپل اِنامین , تریپرولیدین , انتاکاپون , کلرسیکلیزین + فنیل افرین , اکسی مورفون , برم فنیرامین , پاراآلدهاید , نابیلون , روفینامید , کلورسیکلایزین

• پروپوکسیفن به صورت عمده از طریق سیستم ایزوزیم سیتوکروم P450 3A4 (CYP3A4) متابولیزه می شود، بنابراین اندرکنش های بالقوه ممکن است زمانی که پروپوکسیفن با عواملی که روی فعالیت CYP3A4 اثر می گذارند رخ دهد.
• متابولیسم پروپوسیفن توسط مهار کننده های قوی CYP3A4 (همانند ریتوناویر، کتوکونازول، ایتراکونازول ، ترولآندومایسین، کلاریترومایسین، نلفیناویر، نفازادون، آمیودارون، آمپرناویر، آپرپیتانت، دیلتیازم، اریترومایسین، فلوکونازول، فوسامپرناویر، آب گریپ فروت و وراپامیل) تغییر می کند و منجر به افزایش سطح پلاسمایی پروپوکسیفن می گردد. تجویز همزمان با عواملی که فعالیت CYP3A4 را القا می کنند ممکن است باعث کاهش کارایی پروپوکسیفن شود. القا کننده های قوی CYP3A4 همانند ریفامپین می تواند منجر به افزایش سطح متابولیت (نورپروپوکسیفن) شود.
• پروپوکسیفن هم چنین تصور می شود که دارای خواص مهار کنندگی آنزیم CYP3A4 و CYP2D6 است و تجویز همزمان با داروهایی که روی هر کدام از این آنزیم ها اثر می گذارند می تواند منجر به افزایش اثرات فارماکولوژیک و عوارض دارو شود. علائم نورولوژیک شدید، شامل کما، در زمان استفاده همزمان با کربامازپین (توسط CYP3A4 متابولیزه می شود) رخ می دهد.
• افزایش ریسک خونریزی در عوامل شبه وارفارین در زمان استفاده همراه با پروپوکسیفن مشاهده شده است، به هر حال، اساس مکانیسمی این اندرکنش نامشخص است.
• تخفیف دهنده های سیستم عصبی مرکزی
• بیمارانی که ضد دردهای مخدر، بی حس کننده های عمومی، فنوتیازین ها، دیگر مسکن ها، آرام بخش و دارو های خواب آورد یا دیگر تخفیف دهنده های سیستم عصبی مرکزی (همانند الکل) را به صورت همزمان با پروپوکسیفن مصرف می کنند، اثارات اضافی تخفیف سیستم عصبی مرکزی را نشان می دهند. اثرات تعاملی منجر به دپرسیون تنفس، کاهش فشار خون، آرامش عمیق یا کما اگر این داروها به صورت ترکیبی با دوز معمول داروون (پروپوکسیفن) مصرف شوند رخ می دهد. زمانی که این درمان های ترکیبی در نظر گرفته می شود، دوز یک یا هردو عامل باید کاهش داده شود.
• مخلوط مخدر ضد درد آگونیست/آنتاگونیست
• ضد درد آگونیست/آنتاگونیست (همانند پنتازوکایین، نالبوفین، بوتروفنول و بوپرنورفین) باید با احتیاط در بیمارانی که در حال دریافت درمان آگونیست ضدضد درد مخدر همانند داروون (پروپوکسیفن) هستند تجویز شود. در این موقعیت ها، مخلوط ضد درد آگونیست/آنتاگونیست ممکن است اثرات ضد دردی داروون (پروپوکسیفن) را کاهش دهد و یا منجر به تسریع علائم قطع ناگهانی در این بیماران شود.
• مهار کننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
• MAOI ها اثرات حداقل یک داروی مخدر را تشدید کده و منجر به اضطراب، گیجی و دپرسیون معنی دار تنفسی و کما می شوند. استفاده از داروون (پروپوکسیفن) برای بیمارانی که مهار کننده های مونوآمین اکسیداز راتا 14 روز توقف درمان، توصیه نمی شود.

هشدارها

موارد متعددی از اوردوز تصادفی و عمدی با محصولات پروپوکسیفن چه به تنهایی یا به صورت ترکیب شده با دیگر تخفیف دهنده های سیستم عصبی مرکزی همانند الکل گزارش شده اند. مرگ و میر در اولین ساعت اوردوز غیرمتداول نیست.

بسیاری از مرگ های وابسته به پروپوکسیفن در بیمارانی رخ می دهد که سابقه اختلالات احساسی یا دارای تمایل و تلاش به خودکشی داشته اند و یا به صورت همزمان داروهای مسکن، شل کننده های عضلانی، ضد افسردگی و داروهای تخفیف دهنده سیستم عصبی مرکزی دیگر را مصرف می کنند. پروپوکسیفن را برای بیمارانی که خودکشی کرده اند یا سابقه از تفکر خودکشی داشته اند تجویز نکنید.

نکات قابل توصیه

  1. به بیمار توصیه شود که عوارض و درد را در خلال درمان گزارش دهد. شخصی سازی دوز برای استفاده ایده آب این دارو لازم است.
  2. به بیمار توصیه می شود که بدون مشورت با پزشک دوز پروپوکسیفن را تغییر ندهد.
  3. بیمار باید توجه داشته باشد که پروپوکسیفن منجر به نقص عقلی و فیزیکی در کارهایی می شود که خطرناک هستند (مانند رانندگی و کار با ماشین های سنگین).
  4. بیماران نباید پروپوکسیفن را با دیگر داروهای تخفیف دهنده سیستم عصبی مرکزی (همانند خواب آورد ها و مسکن ها) ترکیب کنند مگر اینکه طبق دستور پزشک باشد، زیرا اثرات اضافی ممکن است رخ دهد.
  5. باید به بیماران توصیه کرد که نوشیدنی های الکلی شامل هر چیزی که تجویز شده یا به صورت OTC حاوی الکل است مصرف نکنند، زیرا مصرف همزمان با پروپوکسیفن منجر به عوارض جانبی شدید و مرگ می شود.
  6. زنانی که برنامه بچه دار شدن دارند یا حامله هستند با پزشک خود در مورد اثرات ضد درد و دیگر دارو ها در خلال حاملگی چه برای خود و چه برای بچه، مشورت کنند.
  7. به بیمار اطلاع داده شود که پروپوکسیفن پتانسیل سوء مصرف دارد. باید دارو را در برابر دزدی محافظت کنند و نباید به هیچ کس مگر آن کسی که برایش تجویز شده داده شود.
  8. به بیمار توصیه می شود که اگر درمان با پروپوکسیفن را برای چند هفته دریافت کرده، برای قطع درمان بهتر است به صورت نزولی عمل کند و به صورت ناگهانی درمان قطع نشود؛ زیرا خطر علائم قطع ناگهانی وجود دارد. پزشک بیمار برنامه ای را برای قطع تدریجی دارو فراهم می آورد.

مصرف در بارداری

C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )

"داروهای معرفی شده و مشاوره دارویی به معنای تجویز نمی باشند. لطفا پیش از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید."

بنر مشاوره دارویی
 
برای دسترسی به کانال های شرکت خدمات دارویی رضوی بر روی پیام رسان مدنظر کلیک کنید:

🟣 اینستاگرام 🟡 لینکدین 🔵 تلگرام 🟠 ایتا 🟢 بله

نظر خود را درباره خدمات ما بگویید:

لینک نظرسنجی
 

پرسش از دکتر داروساز


سوالات کاربران
    تاکنون نظری برای این مطلب درج نشده است.