بیماری سلیاک چیست؟ چه علائمی دارد؟

● افراد مبتلا به بیماری سلیاک با مصرف گلوتن دچار التهاب و درد در روده می شوند. این حالت یک وضعیت خود ایمنی است که شامل واکنش سیستم ایمنی بدن به پروتئین های گلوتن می شود.

 

● در فرد مبتلا به سلیاک، قرار گرفتن در معرض گلوتن باعث التهاب در روده می شود. قرار گرفتن در معرض مکرر به تدریج به روده کوچک آسیب می رساند که می تواند منجر به مشکلاتی در جذب مواد معدنی و مواد مغذی از غذا شود.

 

● بیماری سلیاک حدود 1 نفر از هر 100 نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد و بسیاری از آنها بدون اینکه بدانند به این بیماری مبتلا هستند.

 

● تنها راه برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک برای جلوگیری از علائم این است که گلوتن را از رژیم غذایی خود حذف کنند.

 

● در زیر، علائم بیماری سلیاک و همچنین فرآیند تشخیصی، عوامل خطر و رژیم های غذایی بدون گلوتن را به طور مفصل بررسی می کنیم.

علائم بیماری سلیاک

● علائم بیماری سلیاک می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. آنها می توانند در طول زمان تغییر کنند و از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند.

 

● برخی از افراد هیچ علامتی ندارند یا فقط در اواخر زندگی آنها را تجربه می کنند. ممکن است فرد تا زمانی که دچار کمبود مواد مغذی یا کم خونی نشود، نداند که به بیماری سلیاک مبتلا شده است.

● احتمال بروز علائم گوارشی در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. این علائم عبارتند از:

• ○ درد شکم
• ○ نفخ
• ○ گاز
• ○ اسهال مزمن یا یبوست
• ○ حالت تهوع
• ○ استفراغ
• ○ مدفوع رنگ پریده با بوی بد
• ○ مدفوع چرب که شناور است

 

● برخی علائم بیماری سلیاک که گوارشی نیستند، شامل:

• ○ کاهش وزن
• ○ خستگی
• ○ افسردگی یا اضطراب
• ○ درد مفاصل
• ○ زخم های دهان
• ○ بثوراتی به نام درماتیت هرپتی فرمیس
• ○ آسیب عصبی در اندام‌ها، به نام نوروپاتی محیطی، که می‌تواند باعث گزگز در پاها شود.

 

● افراد مبتلا به بیماری سلیاک ممکن است دچار کمبود مواد مغذی شوند زیرا آسیب به روده به تدریج جذب مواد مغذی مانند ویتامین‌های B12، ویتامین D و K را محدود می‌کند. به همین دلیل، ممکن است فرد به کم خونی فقر آهن نیز مبتلا شود.

 

● گذشته از سوءتغذیه، بیماری سلیاک همچنین می تواند باعث آسیب به روده بزرگ و آسیب جزئی تر به سایر اندام ها شود.

 

● تغییرات علائم ممکن است به موارد زیر بستگی داشته باشد:

• ○ سن
• ○ آسیب به روده کوچک
• ○ مقدار گلوتن مصرفی
• ○ سنی که مصرف گلوتن شروع شد
• ○ چه مدت به فرد شیر داده شده است، زیرا علائم در افرادی که برای مدت طولانی تری از شیر مادر تغذیه شده اند دیرتر ظاهر می شود

 

● مسائل مربوط به سلامتی مانند جراحی، بارداری، عفونت ها یا استرس شدید گاهی اوقات می توانند علائم بیماری سلیاک را ایجاد کنند.

علائم سلیاک در کودکان

● هنگامی که بیماری سلیاک باعث محدود شدن یا جلوگیری از جذب مواد مغذی توسط بدن کودک می شود، این حالت می تواند منجر به مشکلات رشد یا رشد شود، از جمله:

• ○ عدم رشد در نوزادان
• ○ تاخیر در رشد و کوتاهی قد
• ○ کاهش وزن
• ○ مینای دندان آسیب دیده
• ○ تغییرات خلقی، از جمله بی حوصلگی یا دلخوری
• ○ بلوغ دیررس

 

● تغییر زودهنگام به یک رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند از این مشکلات جلوگیری کند. آسیب روده می تواند ظرف چند هفته پس از حذف گلوتن از رژیم غذایی شروع به بهبود کند.

 

● با گذشت زمان، کودکان ممکن است بهبودی خود به خود را تجربه کنند و تا اواخر عمر از علائم بیماری سلیاک عاری بمانند.

تشخیص بیماری سلیاک

● پزشک اغلب می تواند بیماری سلیاک را با در نظر گرفتن سوابق پزشکی فرد و خانوادگی وی و تجویز آزمایشاتی مانند آزمایش خون، آزمایش ژنتیک و بیوپسی تشخیص دهد.

 

● پزشکان خون را برای وجود آنتی بادی های رایج در افراد مبتلا به بیماری سلیاک، از جمله آنتی گلیادین و آنتی بادی های اندومیزیال بررسی می کنند.

 

● اگر آزمایشات دیگر نشان دهنده بیماری سلیاک باشند، پزشک ممکن است با استفاده از آندوسکوپی نمونه برداری از پوشش روده انجام دهد. معمولاً برای افزایش دقت یافته‌ها چندین مورد نیاز است.

 

● تشخیص بیماری سلیاک ممکن است دشوار باشد زیرا علائم مشترکی با سایر شرایط دارد، از جمله:

• ○ سندرم روده تحریک‌پذیر
• ○ بیماری کرون روده کوچک
• ○ عدم تحمل لاکتوز
• ○ حساسیت به گلوتن غیر سلیاک
• ○ رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک
• ○ نارسایی پانکراس

رژیم غذایی بیمارن سلیاک

● برای اکثر افراد مبتلا به بیماری سلیاک، تغییر به رژیم غذایی بدون گلوتن علائم را تا حد زیادی بهبود می بخشد و فرد ممکن است طی چند روز یا چند هفته متوجه بهبودی شود.

 

● در کودکان، روده کوچک معمولاً در 3 تا 6 ماه بهبود می یابد. در بزرگسالان، بهبودی کامل ممکن است چندین سال طول بکشد. هنگامی که روده بهبود یافت، بدن دوباره قادر به جذب مناسب مواد مغذی از غذا است.

 

● داشتن یک رژیم غذایی بدون گلوتن در برخی از نقاط جهان آسان تر از همیشه است، جایی که گزینه های بدون گلوتن به طور گسترده در دسترس هستند.

 

● نکته کلیدی این است که بدانید کدام غذاها و محصولاتی مانند خمیردندان حاوی گلوتن هستند. یک متخصص تغذیه می تواند به شما کمک کند.

چه چیزی بخوریم و از چه چیزی بپرهیزیم؟

● گلوتن به طور طبیعی در گندم، کندم سیاه و جو وجود دارد. اکثر غلات و ماکارونی و همچنین بسیاری از غذاهای فرآوری شده حاوی گلوتن هستند. آبجو و سایر نوشیدنی های الکلی مبتنی بر غلات نیز می توانند حاوی آن باشند.

 

● بررسی برچسب‌ محصولات بسیار مهم است زیرا گلوتن می‌تواند جزء برخی از محصولات باشد.

 

● غذاهایی که گلوتن ندارند عبارتند از:

• ○ گوشت و ماهی
• ○ میوه ها و سبزیجات
• ○ برخی از غلات، از جمله برنج، آمارانت، کینوا و گندم سیاه
• ○ آرد برنج
• ○ غلات مانند ذرت، ارزن، سورگوم و تِف
• ○ ماکارونی، نان، محصولات پخته شده و سایر محصولات با برچسب "بدون گلوتن"

 

● همچنین فرد می تواند با جایگزینی مواد و گاهی اوقات با تنظیم زمان و دمای پخت، گلوتن را از دستور العمل ها حذف کند.

 

● در گذشته، کارشناسان توصیه می کردند که افراد مبتلا به بیماری سلیاک از مصرف جو پرهیز کنند. با این حال، شواهد اکنون نشان می دهند که مقادیر متوسطی از جو به طور کلی بی خطر هستند، مشروط بر اینکه گلوتن جو در طول فراوری حذف شده باشد.

 

● با توجه به سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)، تولیدکنندگان نباید یک محصول غذایی را بدون گلوتن برچسب گذاری کنند، مگر اینکه حاوی کمتر از 20 قسمت در میلیون گلوتن باشد - پایین ترین سطحی که آزمایش ها می توانند تشخیص دهند.

 

● در حین سفر باید به خاطر داشت که مقررات مربوط به برچسب گذاری محصولات از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.

● بسیاری از غذاهای فرآوری شده می توانند حاوی گلوتن باشند، از جمله:

• ○ سوپ های کنسرو شده
• ○ سس سالاد
• ○ سس گوجه
• ○ خردل
• ○ سس سویا
• ○ چاشنی ها
• ○ بستنی
• ○ آب نبات شکلاتی
• ○ گوشت های فرآوری شده و کنسرو شده و سوسیس

 

● محصولات غیر خوراکی همچنین می توانند حاوی گلوتن باشند، از جمله:

• ○ برخی از داروهای تجویزی و بدون نسخه
• ○ محصولات ویتامینی
• ○ خمیر دندان
• ○ لوازم آرایشی از جمله رژ لب، براق کننده لب و بالم لب
• ○ تمبر پستی
• ○ نان های خانگی

آیا همه باید از یک رژیم غذایی بدون گلوتن پیروی کنند؟

● رژیم های غذایی بدون گلوتن در سال های اخیر محبوبیت بیشتری پیدا کرده اند. با این حال، تحقیقات نشان نمی دهد که این رژیم غذایی برای افرادی که بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن غیر سلیاک ندارند مفید باشد.

 

● به گفته موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، "هیچ اطلاعات فعلی نشان نمی دهد که عموم مردم باید برای کاهش وزن یا سلامتی بهتر رژیم غذایی بدون گلوتن داشته باشند."

 

● غذاهای حاوی گلوتن می توانند منابع مهم ویتامین ها و مواد معدنی از جمله فیبر، آهن و کلسیم باشند. قبل از حذف این غذاها با یک کارشناس تغذیه صحبت کنید، زیرا انجام این کار می تواند منجر به کمبود مواد مغذی شود.

درمان بیماری سلیاک

● اکثر مردم متوجه می شوند که حذف گلوتن از رژیم غذایی شان علائم آنها را تا حد زیادی بهبود می بخشد و به روده اجازه می دهد تا بهبود یابد.

 

● اگر فردی مبتلا به درماتیت هرپتی فرمیس باشد، داروهایی مانند دی آمینو دی فنیل سولفون (داپسون) می تواند علائم را کاهش دهد. با این حال، این دارو به طور کلی باعث بهبود روده نمی شود، بنابراین داشتن یک رژیم غذایی بدون گلوتن هنوز حیاتی است.

 

● افراد مبتلا به بیماری سلیاک نیز ممکن است نیاز به مصرف مکمل های ویتامین و مواد معدنی برای پیشگیری یا رفع کمبودها داشته باشند.

 

● محققان در حال کار بر روی درمان های دارویی برای کاهش بار زندگی با بیماری سلیاک و بهبود چشم انداز بلند مدت هستند.

عوارض و چشم انداز بیماری سلیاک

● در فرد مبتلا به بیماری سلیاک، قرار گرفتن مکرر در معرض گلوتن به پوشش روده آسیب می رساند. این حالت می تواند منجر به کمبود مواد مغذی شود و می تواند باعث مشکلاتی مانند:

• ○ کم خونی
• ○ ریزش مو
• ○ پوکی استخوان
• ○ زخم روده کوچک

 

● محققان بیماری سلیاک را با برخی از انواع سرطان از جمله لنفوم که در گلبول های سفید ایجاد می شود، مرتبط دانسته اند. با این حال، این ارتباط نادر است و اکثر افراد مبتلا به بیماری سلیاک هرگز به سرطان مرتبط مبتلا نمی شوند. رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند این خطر را کاهش دهد.

 

● برخی از افراد به بیماری سلیاک مقاوم به درمان مبتلا می شوند، که شامل عدم پاسخ بدن به رژیم غذایی بدون گلوتن برای 12 ماه یا بیشتر می شود. این بیماری نادر است و 1 تا 2 درصد از افراد مبتلا به بیماری سلیاک را تحت تاثیر قرار می دهد. افرادی که این بیماری را دارند تقریباً همیشه بالای 50 سال سن دارند.

علل و عوامل خطر بیماری سلیاک

● بیماری سلیاک یک اختلال خود ایمنی است. وقتی فردی که گلوتن را دارد، گلوتن می خورد، سیستم ایمنی بدنش به روده کوچکش حمله می کند و به آن آسیب می رساند.

 

● با گذشت زمان، برآمدگی های انگشت مانند در روده که مواد مغذی به نام پرز را جذب می کند، آسیب می بیند و جذب کلی را محدود می کند. این حالت می تواند منجر به ایجاد تعدادی از مشکلات سلامتی شود.

 

● بیماری سلیاک می تواند در هر فردی ایجاد شود. این بیماری در افراد سفیدپوست و در زنان رایج تر است.

 

● همچنین در خانواده موروثی است. فردی که والدین یا خواهر و برادری دارد که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، از هر 10 نفر احتمال ابتلا به آن نیز 1 نفر است.

 

● بیماری سلیاک در افراد مبتلا به سایر بیماری ها شایع تر است، از جمله:

• ○ سندرم داون
• ○ سندرم ترنر
• ○ دیابت نوع 1

خلاصه

● بیماری سلیاک یک بیماری خود ایمنی است. قرار گرفتن در معرض گلوتن باعث می شود بدن به سلول های روده کوچک حمله کند.

 

● هیچ درمانی وجود ندارد، اما فرد می تواند علائم را با تغییر به رژیم غذایی بدون گلوتن تسکین دهد.