9 راه برای جلوگیری از تداخلات دارویی مرگبار

● به دلیل وجود احتمال تداخل دارویی، نباید از مصرف دارو بترسید. تداخلات دارویی می‌تواند برای هر کسی که به طور منظم داروهای تجویزی مصرف می‌کند رخ دهد، اما می‌توانید یاد بگیرید که چگونه آنها را مدیریت کرده و از آن پیشگیری کنید.

 

● داروهایی با شاخص درمانی باریک (تفاوت کمی بین دوزهای سمی و درمانی) و برخی بیماری‌های خاص مانند صرع یا افسردگی به‌ ویژه در معرض تداخلات دارویی جدی هستند. علاوه بر این، ممکن است در فردی که چندین دارو مصرف می‌کند، تداخلات متعددی رخ دهد، همان‌طور که اغلب در مورد بیماران مسن‌تر اتفاق می‌افتد.

 

● در حالی که اغلب تداخلات معمولاً تهدید کننده زندگی نیستند، برخی ترکیبات از داروها می‌توانند منجر به عواقب جدی - و حتی کشنده - شوند. داروسازان و پزشکان برای بررسی و پیش بینی تداخلات دارویی به‌ خوبی آموزش‌ دیده‌اند.

 

● همچنین می‌توانید از برنامه‌های دارویی آنلاین برای بررسی تداخل داروها قبل از صحبت با پزشک یا داروساز استفاده کنید. مثل همیشه، اگر سؤالی دارید، با پزشک صحبت کنید.

 

● برای جلوگیری از تداخلات دارویی، آموزش دیدن و تعامل با پزشک نکات کلیدی هستند. باید با پزشک مشورت کنید و فقط اطلاعات دارویی ارائه شده توسط متخصصان را دنبال کنید. در ادامه 9 نکته برای رسیدن به این هدف وجود دارد.

1. ارتباط منظم با پزشک

● هر بار که مصرف دارویی را شروع یا قطع می‌کنید، از جمله هرگونه داروی بدون نسخه (OTC)، مکمل گیاهی یا ویتامین را به پزشک خود اطلاع دهید. فهرستی به‌ روز از داروها، از جمله داروهای بدون نسخه‌تان را نگه دارید و هر زمان که دارویی را شروع یا متوقف کردید، آن را با پزشک، داروساز و دندانپزشک خود به اشتراک بگذارید.

 

● داروهای تجویزی تنها داروهایی نیستند که می‌توانند تداخل داشته باشند. داروهای بدون نسخه نیز می‌توانند عواقب جدی داشته‌باشند. به‌عنوان مثال، مکمل گیاهی مخمر سنت جان معمولاً به‌عنوان یک محصول OTC برای افسردگی استفاده می‌شود. اگر با سایر داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین یا سرترالین ترکیب شود، خطر ابتلا به یک بیماری نادر اما جدی و بالقوه کشنده به نام سندرم سروتونین ممکن است رخ دهد. علائم سندرم سروتونین ممکن است شامل گیجی، توهم، تشنج، تغییرات شدید فشار خون و حتی مرگ باشد.

 

● هر بار که نسخه جدیدی دریافت و یا قبلی را دوباره تمدید می‌کنید، راهنمای داروی و برچسب نسخه را بخوانید. سازمان غذا و دارو اطلاعات داروهای تجویزی را مرتباً به‌روز می‌کند و ممکن است تغییراتی در راهنمای دارویی‌تان ایجاد شود. تداخلات احتمالی داروهایتان را مرور کنید و اگر نگران هستید یا کاملاً اصطلاحات پزشکی را نمی‌فهمید، سؤال بپرسید.

 

● اگر متوجه شدید که در معرض خطر تداخل دارو هستید، با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است این تداخل جزئی باشد و نیازی به اقدام پزشکی نباشد. از سوی دیگر، ممکن است لازم باشد از مصرف دارو خودداری کنید یا داروی جایگزین دیگری مصرف کنید. هرگز بدون مشورت با پزشک خود دارو را قطع نکنید.

2. خودتان در مورد دارو تحقیق کنید

● از یک برنامه دارویی آنلاین قابل‌اعتماد و مناسب برای بررسی تداخل داروها استفاده کنید تا در مورد داروهای خود بیشتر بدانید. همیشه تداخلات دارویی را بررسی کنید حتی زمانی که داروهای OTC، مکمل‌های گیاهی یا ویتامین خریداری می‌کنید.

 

● سایت یا برنامه بررسی کننده تداخل دارویی، مکانیسم هر تداخل دارویی، سطح اهمیت تداخل (مهم، متوسط یا جزئی) را توضیح می‌دهد و در موارد خاص، می‌تواند اقدام توصیه شده‌ای برای مدیریت تداخلات ارائه دهد. بررسی کننده‌های تداخل دارویی همچنین هرگونه تداخل بین داروها، غذاها یا نوشیدنی‌های انتخابی (مانند الکل یا آب گریپ فروت) و حتی بر اساس شرایط بیماری را نشان دهند.

 

● در سایت خدمات دارویی رضوی برای مشاهده تمام تداخلات دارویی ممکن، فقط نام دارو را وارد کنید و اطلاعات دارویی جامع آن دارو را مطالعه کنید.

3. سعی کنید تمام نسخه‌های خود را از یک داروخانه تهیه کنید

● هنگام خرید OTC یا مکمل‌های گیاهی، از داروساز بخواهید که تداخلات دارویی را بررسی کند و بپرسید. حتماً به داروساز داروخانه بگویید غیر از داروی درخواستی، چه داروهایی دیگری مصرف می‌کنید تا اطلاعات کاملی به شما بدهد.

 

● حتماً برچسب اطلاعات دارویی را روی هر محصول OTC که استفاده می‌کنید بخوانید و به تداخلات دارویی خاصی که در آنجا ذکر شده است توجه کنید.

4. هرگونه تداخل دارویی با غذا و نوشیدنی را جدی بگیرید

● داروساز یا پزشک ممکن است در مورد غذاها یا نوشیدنی‌های خاصی که مصرف می‌کنید بسته به داروهای مصرفی سؤال کند. مواد غذایی رایجی که در تداخلات دارویی دخیل هستند شامل غذاهای غنی از ویتامین K هستند که می‌توانند با برخی رقیق کننده‌های خون مانند وارفارین تداخل داشته‌ باشند و آنها را کم اثر کنند و احتمالاً منجر به لخته شدن خون شوند.

 

● برخی از آب مرکبات مانند آب گریپ فروت به دلیل تغییر سطوح خونی بر برخی داروها اثر می‌گذارند. کلسیم می‌تواند به برخی داروها متصل شود و از جذب آن جلوگیری کند.

 

● به‌عنوان مثال، اگر وارفارین "رقیق‌کننده خون" مصرف می‌کنید، افزایش سطح ویتامین K در بدن می‌تواند لخته شدن خون را افزایش داده و اثربخشی وارفارین را کاهش دهد و می‌تواند منجر به سکته شود.

 

● غذاهای غنی از ویتامین K عبارتند از جگر گاو، کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم، کلم سبز، کلم پیچ، کاهو، سبزی خردل، جعفری، لوبیای سویا، اسفناج، شاتوت سوئیسی، شلغم سبز، شاهی و چندین غذای دیگر. در حالی که نیازی به اجتناب از محصولات حاوی ویتامین K نیست، باید مصرف این محصولات را به میزان ثابتی حفظ کنید.

 

● مصرف گریپ فروت یا آب گریپ فروت همچنین می‌تواند منجر به تداخلات دارویی شود و سطح دارو را در خون افزایش دهد و احتمالاً باعث مسمومیت دارویی شود. به‌عنوان مثال، سطوح خونی برخی از داروهای کلسترول شناخته شده به‌عنوان استاتین - آتورواستاتین، لواستاتین، یا سیمواستاتین - می‌تواند با نوشیدن آب گریپ‌ فروت تحت‌تأثیر قرار گیرد و منجر به آسیب شدید عضلانی به نام رابدومیولیز شود.

 

● همه داروهای موجود در دسته‌ای از داروها مانند استاتین‌ها ممکن است منجر به تداخل شوند، بنابراین پزشک می‌تواند داروی دیگری را تجویز کند. آب زغال‌اخته، آب پرتقال، آب انار و حتی سیر نیز می‌توانند منجر به تداخل با داروها شوند.

مطالعه بیشتر: بررسی خواص سیر از گذشته تا به امروز

5. به پزشک خود در مورد مصرف کافئین، الکل و مواد مخدر بگویید

● مصرف برخی نوشیدنی‌ها و مواد می‌توانند تأثیر شدیدی بر سایر داروها داشته‌ باشند. به‌عنوان مثال، برخی از داروهای آسم مانند آلبوترول آگونیست بتا-2 می‌توانند اثر محرکی داشته باشند. اگر آلبوترول با کافئین ترکیب شود، می‌تواند در خواب تداخل ایجاد کند یا منجر به ضربان قلب سریع شود. همچنین می‌تواند در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی خطرناک باشد. اثر محرک کافئین می‌تواند به تحریک داروهای ضد احتقان نیز مانند سودوافدرین یا فنیل افرین افزوده شود.

 

● الکل می‌تواند خواب‌آلودگی را تشدید کند، به‌ویژه زمانی که با داروهای دیگری که باعث آرام‌بخشی می‌شوند مخلوط شود و ممکن است شما را در معرض خطر سقوط یا تصادفات رانندگی قرار دهد. الکل هرگز نباید با مسکن‌های مخدر یا داروهای اضطراب مانند بنزودیازپین‌ها ترکیب شود. افسردگی تنفسی تهدید کننده زندگی ممکن است رخ دهد.

 

● یک تداخل خاص نگران کننده و اغلب ناشناخته بین الکل و کوکائین گزارش شده است. مؤسسه ملی سوءمصرف مواد مخدر (NIDA) دریافته است که کبد انسان کوکائین و الکل را ترکیب می‌کند و ماده سومی به نام کوکااتیلن تولید می‌کند که اثرات سرخوشی کوکائین را تشدید می‌کند؛ اما ممکن است خطر مرگ ناگهانی را افزایش دهد. به گفته NIDA، این تداخل دارویی بین کوکائین و الکل یک ترکیب رایج دو دارویی است که منجر به مرگ و میر ناشی از مواد مخدر می‌شود.

 

● مصرف برخی داروهای غیرقانونی همراه با هم می‌توانند به‌ویژه خطرناک باشد. ترکیب مواد افیونی هروئین و کوکائین در یک سرنگ که اغلب به آن "speedball" می‌گویند، مخلوطی است که توسط برخی از معتادان تزریقی استفاده می‌شود که اغلب با نتایج کشنده همراه است.

6. دارویی را که برای شخص دیگری تجویز شده است مصرف نکنید

● داروها به طور خاص برای یک فرد، اغلب بر اساس سن، وزن و نوع خاص بیماری او تجویز می‌شوند.

 

● به‌عنوان مثال، مصرف آنتی بیوتیک شخص دیگری برای گلودرد نه‌ تنها ممکن است منجر به تداخل دارویی احتمالی شود، بلکه ممکن است عفونتتان را بدتر کند. ممکن است آن نوع آنتی بیوتیک داروی مناسبی برای درمان عفونت باکتریایی شما نباشد و احتمالاً چون یک دوره کامل آنتی بیوتیک مصرف نخواهید کرد، می‌تواند منجر به مقاومت آنتی بیوتیک‌ی و درمان ناموفق شود.

 

● به‌علاوه، اگر علت گلودرد شما به‌جای باکتری، عفونت ویروسی باشد (که اغلب اینطور است)، ممکن است اصلاً به آنتی بیوتیک نیاز نداشته باشید.

7. دز مصرفی تجویز شده را دنبال کنید

● برخی از داروها بر روی برچسبشان دز مصرفی و زمان مصرف را مشخص کرده‌اند. برخی از تداخلات دارویی شامل مصرف همزمان دو دارو با یکدیگر است. آنتی‌اسیدها معمولاً با این نوع تداخل مرتبط هستند. داروساز معمولاً زمان مصرف را برایتان مشخص می‌کند. برای جلوگیری از تداخل، ممکن است لازم باشد هر دارو را 2 ساعت قبل یا 4 ساعت بعد از داروی دیگر مصرف کنید.

 

● آنتی‌اسیدها همچنین می‌توانند PH معده را افزایش دهند و منجر به انحلال زودهنگام پوشش‌های روده شوند - به‌عنوان مثال آسپرین با پوشش روده یا ایبوپروفن - که معمولاً باید در روده حل شوند. این اتفاق می‌تواند منجر به خونریزی شدید معده یا کاهش جذب دارو شود.

 

● دوز داروی خود را تغییر ندهید مگر اینکه توسط پزشکتان تأیید شده باشد. بسیاری از بیمارانی که از داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین استفاده می‌کنند، باید از داروهای بدون نسخه و تجویزی که ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند، اجتناب کنند. به‌عنوان مثال، NSAIDها (ایبوپروفن، ناپروکسن) یا آسپرین.

8. در مورد شرایط پزشکی خود به دکتر بگویید

● داروهای ضد احتقان خوراکی OTC مانند سودوافدرین یا فنیل افرین می‌توانند فشار خون را افزایش دهند. این حالت ممکن است حتی در صورت مصرف داروهای فشار خون هم رخ دهد. افراد مبتلا به فشار خون بالا کنترل نشده یا شدید باید از مصرف این داروها خودداری کنند. اگر از داروهای فشار خون استفاده می‌کنید، در مورد این تداخل با پزشک صحبت کنید.

 

● یکی دیگر از نمونه‌های رایج تداخل بیماری - دارو، استفاده از آنتی‌هیستامین دیفن هیدرامین در بیماران مبتلا به انواع خاصی از گلوکوم معروف به گلوکوم حاد زاویه بسته (زاویه باریک) است. به‌عنوان مثال، دیفن هیدرامین می‌تواند اثرات آنتی کولینرژیک از خود نشان دهد که می‌تواند مردمک را گشاد کند و باعث بسته شدن زاویه در افراد با زوایای باریک شود. در افراد مبتلا به گلوکوم با زاویه بسته باید از مصرف آنتی‌هیستامین‌ها اجتناب شود یا فقط تحت نظر پزشک استفاده شود.

9. از داروخانه‌های آنلاین ناشناس دارو نخرید

● اگرچه ممکن است روشی وسوسه‌انگیز برای صرفه‌جویی در هزینه داروها باشد، خرید داروها از وب سایت‌های غیرقابل‌اعتماد در اینترنت می‌تواند برای سلامتی‌تان گران تمام شود. ممکن است داروی اشتباه، دز نامناسب، یا حتی داروهای تاریخ مصرف گذشته دریافت کنید.

منبع