انسولین insulin
● انسولین یک هورمون حیاتی است که توسط لوزالمعده تولید می شود و نقش اصلی را در تنظیم سطح گلوکز خون ایفا می کند.
● جذب گلوکز توسط سلول ها برای انرژی و ذخیره سازی را تسهیل می کند و تعادل ظریف را در بدن حفظ می کند.
● افراد مبتلا به دیابت، وضعیتی که با اختلال در تولید یا عملکرد انسولین مشخص می شود، اغلب برای مدیریت قند خون خود به انسولین درمانی اگزوژن نیاز دارند.
● انواع مختلفی از انسولین در دسترس است، از فرمولاسیون سریع تا طولانی اثر، انعطاف پذیری را در رفع نیازهای خاص کنترل گلوکز فراهم می کند.
● مدیریت صحیح انسولین برای افراد مبتلا به دیابت برای جلوگیری از عوارض و حفظ سلامت کلی ضروری است.
مکانیسم اثر
● انسولین با اتصال به گیرنده های انسولین در غشای سلولی عمل می کند.
● این اتصال باعث ایجاد فرآیندهای سلولی می شود که جذب گلوکز به سلول ها را تسهیل می کند و استفاده از آن برای انرژی یا ذخیره سازی را افزایش می دهد.
● انسولین همچنین از تولید گلوکز در کبد جلوگیری می کند.
فارماکودینامیک
● انسولین سریع الاثر: در عرض 15 دقیقه شروع می شود، حداکثر اثر در 1-2 ساعت، مدت زمان حدود 3-4 ساعت.
● انسولین کوتاه اثر: در عرض 30 دقیقه تا 1 ساعت شروع می شود، حداکثر اثر در 2-3 ساعت، مدت زمان حدود 5-8 ساعت.
● انسولین متوسط اثر: شروع آن در 1-2 ساعت، حداکثر اثر در 4-12 ساعت، مدت زمان حدود 12-18 ساعت.
● انسولین طولانی اثر: شروع تدریجی با اثر ثابت در یک دوره طولانی، اغلب 24 ساعت یا بیشتر.
فارماکوکینتیک
● انسولین پس از تزریق زیر جلدی جذب می شود و نرخ جذب آن تحت تأثیر عواملی مانند محل تزریق و جریان خون است.
● توزیع در سراسر بدن اتفاق می افتد و بر بافت های مختلف تأثیر می گذارد.
● کبد انسولین را متابولیزه می کند و کلیه ها در درجه اول آن را دفع می کنند.
موارد مصرف انسولین
● مدیریت دیابت شیرین، یک بیماری مزمن که با اختلال در تولید یا عملکرد انسولین مشخص می شود.
● انواع انسولین و رژیم ها بر اساس نیازهای فردی بیمار و تعادل مطلوب بین زمان غذا و کنترل انسولین پس زمینه (پایه) انتخاب می شوند.
مقدار مصرف انسولین
● دوز انسولین بر اساس عواملی مانند نوع دیابت، پاسخ بیمار، شیوه زندگی و سلامت کلی بسیار فردی است.
● انسولین معمولاً از طریق تزریق زیر جلدی تجویز می شود و دوز آن ممکن است در طول روز متفاوت باشد.
● ممکن است چندین تزریق روزانه یا رژیم های انفوزیون زیر جلدی انسولین مداوم (پمپ انسولین) تجویز شود.
● تنظیم دوز ممکن است بر اساس عواملی مانند رژیم غذایی، ورزش، بیماری و تغییرات وزن ضروری باشد.
موارد منع مصرف
● حساسیت یا حساسیت به انسولین یا هر یک از اجزای آن.
● هیپوگلیسمی (قند خون بسیار پایین) یا سابقه واکنش های شدید هیپوگلیسمی.
عوارض جانبی انسولین
عوارض جانبی رایج:
● علائم شامل لرزش، سرگیجه، تعریق و گیجی است.
● قرمزی، تورم یا خارش در محل تزریق.
● برخی افراد ممکن است افزایش وزن را تجربه کنند، به ویژه با استفاده طولانی مدت.
عوارض جانبی کمتر شایع اما جدی:
● آنافیلاکسی یا واکنش های موضعی در محل تزریق.
● تغییر در بافت چربی در محل تزریق.
تداخلات دارویی
داروهایی که ممکن است سطح قند خون را افزایش دهند:
● کورتیکواستروئیدها
● هورمون های تیروئید
● مقداری دیورتیک
داروهایی که ممکن است سطح قند خون را کاهش دهند:
● مسدود کننده های بتا
● برخی از داروهای ضد افسردگی
● الکل
● برخی از داروهای ضد قارچ
هشدارها
● هیپوگلیسمی: مصرف انسولین می تواند باعث کاهش قند خون شود که منجر به علائمی مانند لرزش، سرگیجه و گیجی می شود.
● هیپوکالمی: درمان با انسولین ممکن است منجر به کاهش سطح پتاسیم در خون شود که نیاز به نظارت و مصرف مکملهای احتمالی دارد.
● واکنش های آلرژیک: برخی از افراد ممکن است واکنش های آلرژیک به انسولین، از جمله قرمزی، تورم، یا خارش در محل تزریق را تجربه کنند.
نکات قابل توصیه
● تغییر در رژیم غذایی، فعالیت بدنی یا سایر داروها ممکن است نیاز به تنظیم دوز انسولین داشته باشد.
● چرخش منظم محل های تزریق به جلوگیری از لیپودیستروفی (تغییر در بافت چربی) کمک می کند و جذب مداوم انسولین را تضمین می کند.
● در طول بیماری یا موقعیتهای استرسزا، کنترل سطح گلوکز خون ممکن است سختتر باشد، که نیاز به نظارت دقیق و تنظیم بالقوه دوز انسولین دارد.
مصرف در بارداری
● کنترل دقیق گلوکز در دوران بارداری برای جلوگیری از عوارض برای مادر و جنین در حال رشد بسیار مهم است.
● نیاز به انسولین ممکن است در طول بارداری تغییر کند و نظارت دقیق و تنظیم دوز انسولین ضروری است.
مصرف در شیردهی
● نظارت دقیق بر سطح گلوکز خون برای اطمینان از کنترل مطلوب در دوران شیردهی مهم است.
دارو های مشابه
● انواع دیگر انسولین: انسولینهای سریعالاثر، کوتاهاثر، میاناثر و طولانیاثر پروفایلهای مختلفی را برای برآوردن نیازهای فردی بیمار ارائه میدهند.
● داروهای غیر تزریقی انسولین: آگونیست های گیرنده GLP-1، آنالوگ های آمیلین و سایرین در مدیریت دیابت استفاده می شوند.
● داروهای خوراکی ضد دیابت: این داروها شامل متفورمین، سولفونیل اوره و غیره هستند که اغلب در دیابت نوع 2 استفاده می شوند.
اشکال دارو انسولین
● قلم های از پیش پر شده: قلم های یکبار مصرف یا قابل استفاده مجدد که از قبل با کارتریج های انسولین بارگذاری شده اند.
● پمپ های انسولین: دستگاه هایی که از طریق کاتتری که در زیر پوست قرار می گیرد، انسولین را به طور مداوم ارائه می دهند.
● انسولین استنشاقی: شکل جدیدتری که امکان تحویل انسولین از طریق استنشاق را فراهم می کند.
پرسش از دکتر داروساز