کافئین Caffeine
● کافئین یک محرک طبیعی است که در گیاهان مختلف از جمله دانههای قهوه، برگهای چای و غلاف کاکائو یافت میشود.
● این ماده به طور گسترده در سراسر جهان مصرف می شود و به دلیل اثرات محرک آن بر سیستم عصبی مرکزی شناخته شده است.
● کافئین یک عنصر محبوب در نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای، نوشابه های انرژی زا و نوشابه است.
● همچنین در برخی داروها و مکمل های غذایی استفاده می شود.
● کافئین برای افزایش هوشیاری، کاهش خستگی و بهبود تمرکز شناخته شده است.
مکانیسم اثر
● کافئین یک محرک سیستم عصبی مرکزی است.
● این دارو با مسدود کردن گیرندههای آدنوزین در مغز عمل میکند که اثرات خوابآور آدنوزین را مهار میکند.
● این ماده منجر به افزایش بیداری، هوشیاری و کاهش خستگی می شود.
فارماکودینامیک
● تحریک سیستم عصبی مرکزی که منجر به افزایش هوشیاری و بیداری می شود.
● مهار گیرنده های آدنوزین که از ایجاد خواب آلودگی آدنوزین جلوگیری می کند.
● افزایش انتشار انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین و نوراپی نفرین که به اثرات محرک آن کمک می کند.
● تعدیل سایر سیستم های انتقال دهنده عصبی، از جمله GABA، گلوتامات و سروتونین.
فارماکوکینتیک
● پس از مصرف خوراکی، کافئین به سرعت و تقریباً به طور کامل از دستگاه گوارش جذب می شود.
● متابولیسم کبدی عمدتاً توسط آنزیمهای سیتوکروم P450، عمدتاً CYP1A2، برای تشکیل سه متابولیت اصلی: پارگزانتین، تئوبرومین و تئوفیلین انجام میشود.
● نیمه عمر حذف کافئین می تواند بین 3 تا 5 ساعت باشد، اما در افراد خاص یا در شرایط خاص می تواند طولانی تر باشد.
● کافئین عمدتاً به صورت داروی بدون تغییر و متابولیت از طریق ادرار دفع می شود.
● عواملی مانند سن، عملکرد کبد و سایر داروها می توانند بر فارماکوکینتیک کافئین تأثیر بگذارند.
موارد مصرف کافئین
● تسکین موقت خستگی یا خواب آلودگی
● افزایش هوشیاری و بهبود تمرکز
● مدیریت سردردهای مرتبط با انواع خاصی از میگرن
● افزایش عملکرد و استقامت ورزشی
مقدار مصرف کافئین
● برای مصرف خوراکی: 100-200 میلی گرم کافئین در هر دوز، حداکثر تا 400 میلی گرم در روز.
● اشکال دوز و قدرت ممکن است متفاوت باشد، از جمله قرص، کپسول، یا فرمولاسیون مایع.
موارد منع مصرف
● اختلالات اضطرابی یا هراس شدید
● آریتمی های قلبی یا سایر بیماری های قلبی عروقی
● زخم معده یا رفلاکس اسید
● اختلالات خواب یا بی خوابی
● بارداری یا شیردهی (مصرف زیاد)
عوارض جانبی کافئین
● افزایش ضربان قلب
● عصبی بودن یا بی قراری
● ناراحتی معده یا مشکلات گوارشی
● سردرد
● مشکل در خواب (بی خوابی)
● لرزش یا لرزش
تداخلات دارویی
● برخی از آنتی بیوتیک ها (مانند سیپروفلوکساسین، انوکساسین) ممکن است با کافئین تداخل داشته و بر متابولیسم آن تأثیر بگذارند.
● برخی از داروهای ضد افسردگی (مانند فلووکسامین، فلوکستین) می توانند اثرات کافئین را افزایش دهند و به طور بالقوه منجر به تحریک بیش از حد یا اضطراب شوند.
● داروهای مربوط به بیماریهای قلبی (به عنوان مثال، مسدودکنندههای بتا) ممکن است با کافئین تداخل داشته باشند و ضربان قلب و فشار خون را تغییر دهند.
هشدارها
● مصرف کافئین باید تعدیل شود، زیرا مصرف بیش از حد آن می تواند منجر به عوارض جانبی مانند بی قراری، بی خوابی، افزایش ضربان قلب و اضطراب شود.
● کافئین ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد و منجر به عوارض جانبی بالقوه یا کاهش اثربخشی شود.
● علائم ترک می تواند در افرادی رخ دهد که به طور ناگهانی مصرف کافئین خود را پس از مصرف طولانی قطع یا کاهش می دهند.
نکات قابل توصیه
● افرادی که دارای شرایط پزشکی خاصی هستند، مانند مشکلات قلبی، اختلالات اضطرابی یا اختلالات گوارشی، باید در مصرف کافئین احتیاط کنند و با یک متخصص مشورت کنند.
● حساسیت به کافئین می تواند در بین افراد متفاوت باشد و برخی ممکن است اثرات قوی تری داشته باشند یا بیشتر مستعد عوارض جانبی باشند.
● توصیه می شود مصرف کافئین را در کودکان و نوجوانان محدود کنید، زیرا ممکن است نسبت به اثرات آن حساس تر باشند.
مصرف در بارداری
● زنان باردار باید مصرف کافئین خود را کنترل کنند.
● مصرف زیاد کافئین در دوران بارداری با افزایش خطر سقط جنین، زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد همراه است.
● به طور کلی توصیه می شود مصرف کافئین را در دوران بارداری محدود کنید.
مصرف در شیردهی
● توصیه میشود مصرف کافئین را در دوران شیردهی تعدیل کنید تا اثرات بالقوه بر روی کودک مانند تحریکپذیری یا اختلالات خواب به حداقل برسد.
دارو های مشابه
● تئوبرومین: که در شکلات و چای یافت می شود، اثرات محرک مشابهی دارد، اما از کافئین قوی تر است.
● تئوفیلین: در درجه اول برای بیماری های تنفسی استفاده می شود، به عنوان یک برونش گشاد کننده عمل می کند و اثرات محرک ملایمی دارد.
● گوارانا: یک محرک مشتق شده از گیاه حاوی کافئین است که معمولا در نوشیدنی های انرژی زا و مکمل های غذایی یافت می شود.
اشکال دارو کافئین
● پودر یا گرانول: پودر یا گرانول کافئین را می توان به نوشیدنی یا غذا اضافه کرد.
● محلول های مایع: کافئین را می توان در نوشیدنی های انرژی زا، شات ها یا اشکال مایع غلیظ یافت کرد.
شهپر | 1402/11/17
سلام وقت بخیر .مصرف یه دوره سه ماه همزمان بوپروپیون و کافیین با یه فاصله دوسه ساعته در روز مشکلی نداره ؟
پاسخ دکتر شیعه زاده:
با درود فراوان
بهتر است کلا در حین مصرف بوپروپیون از مصرف کافئین پرهیز کنید. کافئین احتمال بروز اثرات جانبی بوپروپیون را افزایش می دهد
بااحترام