Imatinib
اطلاعات دارویی ایماتنیب











ایماتنیب Imatinib
● ایماتینیب (Imatinib) یک مهار کننده تیروزین کیناز است که انقلابی در درمان برخی سرطان ها، به ویژه لوسمی میلوئیدی مزمن (CML) و تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GISTs) ایجاد کرد.
● ایماتنیب که تحت نام تجاری Gleevec یا Glivec به بازار عرضه می شود، با هدف قرار دادن و مهار تیروزین کینازهای خاص درگیر در رشد غیر طبیعی سلول های سرطانی عمل می کند.
● با ایجاد اختلال در مسیرهای سیگنالینگ، از پیشرفت بدخیمی ها جلوگیری می کند.
● ایماتینیب نشان دهنده نقطه عطفی در پزشکی دقیق است که پتانسیل درمان های هدفمند در سرطان شناسی را به نمایش می گذارد و به طور قابل توجهی نتایج را برای بیماران مبتلا به این انواع خاص سرطان بهبود می بخشد.
مکانیسم اثر
● ایماتینیب به طور انتخابی تیروزین کینازها را مهار می کند، به ویژه آنهایی که با تکثیر غیر طبیعی سلول های سرطانی مرتبط هستند.
● در CML، BCR-ABL تیروزین کیناز را مهار می کند و مسیر سیگنالینگ مسئول رشد کنترل نشده سلول های لوسمیک را مختل می کند.
● در GIST، ایماتینیب c-KIT تیروزین کیناز را هدف قرار میدهد و فرآیندهای سلولی غیرطبیعی را که به توسعه تومور کمک میکنند، مهار میکند.
فارماکودینامیک
مهار تیروزین کیناز:
● فعالیت تیروزین کینازهای خاص، از جمله BCR-ABL در CML و c-KIT در GIST را هدف قرار داده و مهار می کند.
● اختلال در مسیرهای سیگنالینگ غیرطبیعی رشد و تکثیر سلول های سرطانی را مهار می کند.
القای آپوپتوز:
● مرگ برنامه ریزی شده سلولی (آپوپتوز) را در سلول های سرطانی ترویج می کند.
فارماکوکینتیک
جذب:
● پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب می شود و حداکثر غلظت پلاسمایی آن در عرض چند ساعت می رسد.
توزیع:
● به طور گسترده توزیع شده است، از جمله نفوذ به سیستم عصبی مرکزی.
متابولیسم:
● در کبد عمدتاً توسط سیستم سیتوکروم P450 متابولیزه می شود.
حذف:
● عمدتاً از طریق مدفوع و ادرار دفع می شود.
موارد مصرف ایماتنیب
لوسمی میلوئید مزمن (CML):
● CML به تازگی تشخیص داده شده است.
● CML در بحران بلاست، فاز تسریع شده یا فاز مزمن پس از شکست درمان با اینترفرون آلفا.
تومورهای استرومایی گوارشی (GIST):
● GIST غیرقابل برداشت ویا متاستاتیک.
● درمان کمکی GIST پس از برداشتن جراحی.
درماتوفیبروسارکوم پروتوبرانس (DFSP):
● DFSP غیرقابل برداشت، عود کننده یا متاستاتیک.
سندرم هیپرئوزینوفیلیک (HES) و یا لوسمی ائوزینوفیلیک مزمن (CEL):
● در موارد دارای فیوژن کیناز FIP1L1-PDGFRα.
مقدار مصرف ایماتنیب
لوسمی میلوئید مزمن (CML):
● دوز اولیه: به طور معمول 400 میلی گرم در روز، به صورت خوراکی مصرف می شود.
● تنظیم دوز ممکن است بر اساس پاسخ و تحمل بیمار انجام شود.
تومورهای استرومایی گوارشی (GIST):
● دوز اولیه: 400 میلی گرم در روز، به صورت خوراکی تجویز می شود.
● تنظیمات ممکن است در پاسخ به نیازهای فردی بیمار در نظر گرفته شود.
موارد منع مصرف
● در بیماران با سابقه واکنش های شدید باید احتیاط کرد.
عوارض جانبی ایماتنیب
عوارض جانبی رایج:
● تهوع و استفراغ
● اسهال
● احتباس مایعات (ادم)
● گرفتگی عضلات
● خستگی
عوارض جانبی کمتر رایج:
● کهیر
● سردرد
● درد مفاصل
● درد شکم
● اثرات هماتولوژیک (نوتروپنی، ترومبوسیتوپنی)
عوارض جانبی جدی:
● سمیت کبدی
● سمیت قلبی
● ادم ریوی
● پانکراتیت
● نارسایی کلیه
تداخلات دارویی
● مهارکننده های CYP3A4
● القاء کننده های CYP3A4
هشدارها
سمیت قلبی:
● وقایع قلبی را، به ویژه در بیمارانی که از قبل بیماری قلبی عروقی دارند، کنترل کنید.
سمیت کبدی:
● به طور منظم عملکرد کبد را به دلیل پتانسیل سمیت کبدی ارزیابی کنید.
سرکوب میلو:
● شمارش خون را به طور مرتب کنترل کنید زیرا ممکن است سرکوب میلوسیتوپنی از جمله نوتروپنی و ترومبوسیتوپنی رخ دهد.
نکات قابل توصیه
احتباس مایعات و ادم:
● در بیماران با سابقه احتباس مایعات یا ادم با احتیاط مصرف شود.
اختلال کلیوی:
● دوز را در افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه تنظیم کنید.
کم کاری تیروئید:
● عملکرد تیروئید ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. کنترل هورمون های تیروئید در بیمارانی که از قبل شرایط تیروئیدی دارند.
مصرف در بارداری
● ایماتینیب ممکن است به جنین آسیب برساند.
● فقط در صورتی استفاده شود که فواید بالقوه خطرات احتمالی را توجیه کند.
● در طول درمان، پیشگیری از بارداری موثر توصیه می شود.
مصرف در شیردهی
● شیردهی را در طول درمان به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی بر روی نوزاد شیرخوار قطع کنید.
● روش های تغذیه جایگزین را در طول و بعد از درمان با ایماتینیب در نظر بگیرید.
اشکال دارو ایماتنیب
● در مقادیر مختلف (100 میلی گرم، 200 میلی گرم، 400 میلی گرم) برای تجویز خوراکی موجود است.
پودر خوراکی:
● برای سوسپانسیون خوراکی، یک جایگزین برای بیمارانی که در بلع قرص مشکل دارند.
پرسش از دکتر داروساز