● دیابت بی مزه (DI) یک بیماری نادر است و زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها قادر به ذخیره آب نیستند. این امر منجر به تشنگی شدید و تکرر ادرار - ادرار بی‌مزه یا رقیق و بی‌بو - می‌شود.
● یک فرد بالغ سالم به طور معمول روزانه بین 1 تا 3 لیتر ادرار می‌کند. افراد مبتلا به دیابت بی مزه ممکن است روزانه 20 لیتر ادرار را دفع کنند.
● انواع مختلفی از دیابت بی مزه وجود دارد و اغلب می‌توان آنها را با موفقیت درمان کرد. برای آشنایی بیشتر با این وضعیت پس به خواندن ادامه دهید.
علائم دیابت بی مزه
● علائم اصلی دیابت بی مزه عبارتند از:
- ○ تشنگی بیش از حد (پلی دیپسی)، می‌تواند باعث ولع غیر قابل کنترل برای نوشیدن آب شود.
- ○ حجم بیش از حد ادرار که می‌تواند باعث خیس شدن رختخواب یا بیدار شدن در طول شب برای ادرار مکرر شود.
● علائم احتمالی در نوزادان و کودکان خردسال عبارتند از:
- ○ تشنگی بیش از حد
- ○ پوشک به طور غیرمعمول مرطوب، شب ادراری یا ترشح بیش از حد ادرار
- ○ بی‌قراری و تحریک‌پذیری
- ○ کم آبی بدن
- ○ تب شدید
- ○ پوست خشک
- ○ رشد تأخیری
● علاوه بر علائم بالا، بزرگسالان ممکن است برخی از علائم زیر را هم تجربه کنند:
- ○ گیجی
- ○ سرگیجه
- ○ سستی
● دیابت بی مزه همچنین می‌تواند باعث کم آبی شدید بدن شود که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به تشنج، آسیب مغزی و حتی مرگ شود.
● اگر شما یا فرزندتان این علائم را داشتید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
علت ایجاد دیابت بی مزه
● دیابت بی مزه زمانی رخ می‌دهد که هر بخشی از سیستم تنظیم کننده مایعات در بدن خراب شود. همچنین ارتباط نزدیکی با سطوح پایین هورمون آنتی دیورتیک (ADH) که به نام وازوپرسین نیز شناخته می‌شود، دارد. سطوح ADH بر میزان ذخیره آب توسط کلیه‌ها تأثیر می‌گذارد.
● مایعات حدود 50 تا 60 درصد از توده بدن یک بزرگسال و حدود 75 درصد از بدن یک نوزاد را تشکیل می‌دهند.
● حفظ مقدار مناسب مایعات در بدن کلید سلامت کلی بدن است. مصرف آب و غذا در طول روز به تأمین مایعات بدن و ادرار کردن، تنفس و تعریق به دفع مایعات از بدن کمک می‌کنند.
● بدن از سیستمی از اندام‌ها و سیگنال‌های هورمونی برای تنظیم مایعات بدن استفاده می‌کند. زمانی که نیاز به جایگزینی مایعات از دست رفته در اثر تعریق دارید، ادرار کمتری تولید می‌کند و زمانی که مایعات زیادی در بدن وجود دارد، ادرار بیشتری تولید می‌کند.
● علاوه بر این:
- ○ کلیه‌ها با حذف مایعات اضافی از جریان خون نقش مهمی در تنظیم مایعات دارند.
- ○ مثانه مواد زائد مایع را ذخیره می‌کند تا زمانی که آن را دفع کنید.
- ○ مغز ADH تولید می‌کند که پس از تولید در غده هیپوفیز ذخیره می‌شود.
- ● هیپوتالاموس ناحیه خاصی از مغز است که ADH در آن ایجاد می‌شود. هیپوتالاموس تشنگی را تنظیم می‌کند.
- ● هنگامی که بدن نیاز به حفظ آب دارد، غده هیپوفیز ADH را در جریان خون آزاد می‌کند.
- ● هنگامی که نیاز به خلاص شدن از شر آب دارید، ADH یا به مقدار کمتری ترشح می‌شود یا اصلاً آزاد نمی‌شود و بیشتر دفع می‌کنید.
انواع دیابت بی مزه
● چهار نوع دیابت بی مزه وجود دارد:
- ○ دیابت بی مزه مرکزی
- ○ دیابت بی مزه نفروژنیک
- ○ دیابت بی مزه دیپسوژنیک
- ○ دیابت بی مزه بارداری
دیابت بی مزه مرکزی
● دیابت بی مزه مرکزی شایع‌ترین نوع است. این حالت در اثر آسیب به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس ایجاد می‌شود. به این معنی که ADH نمی‌تواند به طور معمول تولید، ذخیره یا آزاد شود. بدون ADH، مقدار زیادی مایع در ادرار آزاد می‌شود.
● دیابت بی مزه مرکزی اغلب نتیجه موارد زیر است:
- ○ ضربه به سر
- ○ شرایطی که باعث تورم مغز می‌شود
- ○ تومورهای مغزی
- ○ جراحی که غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد
- ○ از دست دادن خون رسانی به غده هیپوفیز
- ○ شرایط ژنتیکی نادر
دیابت بی مزه نفروژنیک
● دیابت بی مزه نفروژنیک می‌تواند ژنتیکی یا اکتسابی باشد.
● برخی جهش‌های ژنتیکی می‌توانند به کلیه‌ها آسیب برسانند و آنها را قادر به پاسخ‌گویی به ADH نکنند.
● سایر علل احتمالی آسیب کلیه - و دیابت بی مزه نفروژنیک - عبارتند از:
- ○ داروهایی مانند لیتیوم یا تتراسایکلین
- ○ انسداد مجاری ادراری که شامل انسداد حالب‌ها (که ادرار را از کلیه به مثانه می‌برند) می‌شود.
- ○ عدم تعادل الکترولیت، مانند کلسیم بیش از حد یا کمبود پتاسیم
- ○ بیماری مزمن کلیه، در موارد نادر
دیابت بی مزه دیپسوژنیک
● دیابت بی مزه دیپسوژنیک به دلیل اختلال در مکانیسم تشنگی در هیپوتالاموس ایجاد می‌شود. این اختلال می‌تواند باعث احساس تشنگی بیش از حد و نوشیدن مایعات بیش از حد شود.
● دیابت بی مزه دیپسوژنیک نیز با داروها و شرایط خاصی از جمله سلامت روان مرتبط است.
دیابت بی مزه بارداری
● دیابت بی مزه بارداری فقط در دوران بارداری رخ می‌دهد.
● این حالت می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که یک آنزیم ساخته شده توسط جفت، ADH فرد را از بین می‌برد. جفت نقش مهمی در تبادل مواد مغذی و مواد زائد بین جنین و والد دارد.
● دیابت بی مزه بارداری همچنین زمانی رخ می‌دهد که افزایش سطح پروستاگلاندین، یک ماده شیمیایی هورمون مانند، کلیه‌ها را نسبت به ADH کمتر حساس کند.
● این وضعیت باید پس از بارداری برطرف شود.
تشخیص دیابت بی مزه
● پزشک در مورد علائمتان سؤال می‌پرسد و تعیین می‌کند که کدام آزمایش لازم است. ممکن است از چندین آزمایش برای تشخیص استفاده کند.
آزمایش گرانش ادرار
● پزشک نمونه‌ای از ادرار را برای آزمایش غلظت نمک و سایر مواد زائد می‌گیرد. این تست به‌عنوان آزمایش گرانش ادرار شناخته می‌شود. اگر دیابت بی مزه دارید، نمونه ادرار شما دارای غلظت بالایی از آب و غلظت پایین سایر مواد زائد خواهد بود.
تست محرومیت از آب
● از شما خواسته می‌شود قبل از آزمایش محرومیت از آب برای مدت زمان مشخصی نوشیدن آب را متوقف کنید. سپس نمونه خون و ادرار می‌دهید و پزشک تغییرات در موارد زیر را اندازه‌گیری می‌کند:
- ○ سطح سدیم خون
- ○ سطح اسمولالیته خون که نشان می‌دهد ذرات محلول (مانند مواد معدنی و مواد شیمیایی) وجود دارند یا خیر.
- ○ سطح خونی ADH
- ○ خروجی ادرار
- ○ ترکیب ادرار
- ○ وزن بدن
● علاوه بر اندازه‌گیری سطوح ADH، پزشک ممکن است در طول آزمایش به شما ADH مصنوعی بدهد تا ببیند آیا کلیه‌ها همان‌طور که انتظار می‌رود به ADH پاسخ می‌دهند یا خیر.
● آزمایش محرومیت از آب تحت نظارت دقیق انجام می‌شود و برخی از افراد ممکن است برای اطمینان از انجام ایمن آن نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند.
ام آر آی
● در طول MRI، یک دستگاه با استفاده از آهن‌ربا و امواج رادیویی از بافت مغز تصویر می‌گیرد. سپس پزشک به این تصاویر نگاه می‌کند تا ببیند آیا آسیب بافت مغزی باعث علائم شما شده است یا خیر.
● پزشک همچنین تصاویر هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز را برای هر گونه آسیب یا ناهنجاری به‌دقت بررسی می‌کند.
غربالگری ژنتیکی
● غربالگری ژنتیکی ممکن است برای یافتن نوع ارثی دیابت بی مزه بر اساس سابقه خانوادگی انجام شود.
درمان دیابت بی مزه
● درمان بستگی به نوع دیابت بی مزه شما و شدت بیماری شما دارد.
● در موارد خفیف، پزشک ممکن است به‌سادگی توصیه کند که مصرف آب خود را افزایش دهید.
درمان دیابت بی مزه مرکزی
● دسموپرسین یک هورمون مصنوعی است که اغلب برای درمان دیابت بی مزه مرکزی استفاده می‌شود.
● یک شکل مصنوعی ADH است. به‌صورت قرص، اسپری بینی یا تزریق در دسترس است. در حین مصرف این دارو، تنظیم میزان مصرف آب و نوشیدن آن فقط زمانی که تشنه هستید بسیار مهم است.
● اگر دیابت بی مزه ناشی از شرایط دیگری مانند تومور یا مشکلی در غده هیپوفیز باشد، پزشک ابتدا آن وضعیت را درمان می‌کند و سپس تعیین می‌کند که آیا دیابت بی مزه هنوز نیاز به درمان دارد یا خیر.
درمان دیابت بی مزه نفروژنیک
● در دیابت بی مزه نفروژنیک، رسیدگی به علت زمینه‌ای ممکن است مشکل را درمان کند.
● درمان‌های دیگر عبارتند از:
- ○ دوزهای بالای دسموپرسین
- ○ دیورتیک‌ها که می‌توانند همراه با آسپرین یا ایبوپروفن مصرف شوند.
- ○ سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایندومتاسین
● هنگام مصرف این داروها، نوشیدن آب فقط زمانی که تشنه هستید مهم است.
● اگر دیابت بی مزه شما نتیجه داروهایی است که مصرف می‌کنید، پزشک داروهایتان را جایگزین یا دستور توقف مصرف این داروها را می‌دهد. بدون مشورت با پزشک خود، مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید.
درمان دیابت بی مزه دیپسوژنیک
● هیچ درمان خاصی برای دیابت بی مزه دیپسوژنیک وجود ندارد، اما درمان علائم یا شرایط اولیه سلامت روان ممکن است باعث تسکین آن شود.
درمان دیابت بی مزه بارداری
● دیابت بی مزه بارداری معمولاً نیازی به درمان ندارد. دسموپرسین ممکن است برای دیابت بی مزه حاملگی شدید تجویز شود.
تغییر سبک زندگی برای بهبود دیابت بی مزه
● تغییر سبک زندگی برای درمان دیابت بی مزه حیاتی است.
● مهم‌ترین اقدام، جلوگیری از کم آبی بدن است. می‌توانید این کار را با همراه داشتن آب به هر کجا که می‌روید انجام دهید یا در صورت ابتلا به دیابت بی مزه، هر چند ساعت یک‌بار به کودک خود آب بدهید. پزشک تعیین می‌کند چه مقدار مایعات باید در روز بنوشید.
● یک کارت هشدار پزشکی در کیف پول خود داشته باشید یا از یک دستبند پزشکی استفاده کنید تا در مواقع ضروری دیگران از دیابت بی مزه‌تان مطلع شوند. کم آبی می‌تواند به‌سرعت اتفاق بیفتد، بنابراین اطرافیان شما باید از وضعیتتان مطلع باشند.
چشم‌انداز دیابت بی مزه
● درمان به علت زمینه‌ای دیابت بی مزه بستگی دارد. هنگامی که دیابت بی مزه به‌درستی درمان شود، معمولاً عوارض شدید یا طولانی مدت ایجاد نمی‌کند.
درج نظر