● هپاتیت C (به انگلیسی: hepatitis C) یک بیماری ویروسی است که منجر به التهاب کبد می‌شود. این بیماری می‌تواند حاد یا مزمن باشد و فقط از طریق تماس خون به خون منتقل می‌شود. عوارض آن می‌تواند جدی باشد، اما در صورت درمان، معمولاً قابل درمان است.
● هپاتیت ث (یک نوع التهاب کبد) پس از ابتلا به ویروس هپاتیت سی ایجاد می‌شود.
● این ویروس از طریق خون منتقل می‌شود، به این معنی که فقط می‌توانید آن را از طریق خونی که حامل ویروس است منتقل یا دریافت کنید.
● هپاتیت سی می‌تواند حاد یا مزمن باشد:
○ هپاتیت C حاد اغلب هیچ علامتی ندارد. هرگونه علائمی که تجربه می‌کنید ممکن است در عرض یک یا دو هفته پس از قرار گرفتن در معرض آن ظاهر شوند و مجدد می‌توانند خودبه‌خود در عرض چند هفته از بین بروند.
○ از سوی دیگر، علائم هپاتیت C مزمن می‌تواند در طی چند ماه یا حتی سال‌ها ایجاد شود (و بدتر شوند). ممکن است تا زمانی که علائم شدید نشوند متوجه هیچ علامتی نشوید.
● سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می‌زند که حدود 58 میلیون نفر از مردم جهان به هپاتیت C مزمن مبتلا هستند.
● در ایالات متحده، هپاتیت C به همراه هپاتیت A و B جزو شایع‌ترین انواع هپاتیت است. با این حال، برخلاف هپاتیت A و B، واکسنی برای پیشگیری از هپاتیت C هنوز وجود ندارد.
● در صورت عدم درمان، هپاتیت C می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند، از جمله:
● اما در بیشتر مواقع، هپاتیت C قابل درمان است. آزمایش و درمان به موقع می‌تواند به کاهش احتمال علائم شدید و نارسایی کبد کمک کند.
علائم هپاتیت C چیست؟
● همه مبتلایان به ویروس هپاتیت C علائم خاصی را تجربه نمی‌کنند. در واقع، حدود 80 درصد از افراد در اولین ابتلا به ویروس هیچ نشانه‌ای از بیماری را مشاهده نمی‌کنند.
● بسته به نوع حاد یا مزمن این بیماری، علائمی که ایجاد می‌شوند ممکن است متفاوت باشند.
هپاتیت C حاد
● عفونت‌های حاد در عرض 6 ماه پس از تماس با ویروس رخ می‌دهد. علائم ممکن است بین 2 تا 12 هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر شوند.
● علائمی که ممکن است تجربه کنید عبارتند از:
- ○ تب
- ○ خستگی طولانی مدت
- ○ درد مفاصل
- ○ حالت تهوع یا درد معده
- ○ از دست دادن اشتها
- ○ ادرار تیره
- ○ مدفوع خاکستری یا کم رنگ
- ○ زردی (زمانی که سفیدی چشم و پوست شما زرد می‌شود)
● این موارد اغلب خفیف هستند و فقط چند هفته طول می‌کشند. گاهی اوقات، بدنتان می‌تواند به تنهایی با عفونت مقابله کند، بنابراین ممکن است برای هپاتیت C حاد نیازی به درمان پزشکی نداشته باشید.
● وقتی هیچ علامتی ندارید، ممکن است حتی متوجه نشوید که عفونت دارید. اما باز هم در صورت نداشتن علائم می‌توانید این بیماری را به دیگران منتقل کنید.
هپاتیت C مزمن
● اگر بدنتان ویروس هپاتیت C را درمان نکند، کم‌کم تبدیل به هپاتیت C حاد مزمن می‌شود. بین 55 تا 85 درصد از افرادی که به هپاتیت C مبتلا می‌شوند، در نهایت به هپاتیت C مزمن مبتلا می‌شوند.
● شکل مزمن هپاتیت C به خودی خود از بین نمی‌رود و بدون درمان، علائمتان می‌توانند بدتر شوند. این علائم می‌توانند اثرات طولانی مدتی بر روی سلامتتان داشته باشند. همچنین می‌توانند منجر به آسیب دائمی کبد و سرطان کبد شوند.
● علائم هپاتیت C مزمن عبارتند از:
- ○ خستگی مداوم
- ○ احساس ناخوشی عمومی
- ○ تیر کشیدن و درد مفاصل و عضلات
- ○ کاهش وزن غیر قابل توضیح
- ○ تغییرات خلقی، از جمله احساس افسردگی یا اضطراب
- ○ مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن چیزها
● احتمالاً این علائم را در بیشتر اوقات تجربه می‌کنید، یا ممکن است برای مدتی بهبود یابند و سپس دوباره بدتر شوند.
● با هپاتیت C مزمن، می‌توانید برخی از علائم اسکار کبد و بیماری کبد را هم مشاهده کنید، از جمله:
- ○ سوءهاضمه، نفخ و درد معده
- ○ تورم در پاها و پاهای شما
- ○ خارش پوست
- ○ زردی (یرقان)
- ○ ادرار تیره
- ○ مشکل در خوابیدن
- ○ گیجی
- ○ مشکل در حافظه و تمرکز
● مانند هپاتیت C حاد، شکل مزمن این بیماری همیشه علائم قابل تشخیصی را ایجاد نمی‌کند.
● اگر هر یک از علائم بالا را مشاهده کردید و فکر می‌کنید در معرض ویروس قرار گرفته‌اید، باید در اسرع وقت آزمایش دهید.
چگونه به هپاتیت C مبتلا می‌شوید؟
● این ویروس از طریق تماس خون به خون منتقل می‌شود.
● به عبارت دیگر، فرد مبتلا به هپاتیت C در صورت تماس خون بدنش با خون شما می‌تواند ویروس را به شما هم منتقل کند که می‌تواند در نتیجه رفتارهای زیر اتفاق بیفتد:
- ○ پیوند عضو
- ○ وسایل مشترک مانند تیغ یا مسواک
- ○ سوزن‌های مشترک
- ○ زایمان (فردی که زایمان می‌کند می‌تواند ویروس را به نوزاد منتقل کند)
- ○ تماس جنسی، در صورت رد و بدل شدن خون
- ○ خالکوبی یا سوراخ کردن با تجهیزات غیر استریل
● همچنین اگر قبلاً به ویروس مبتلا شده‌اید، می‌توانید دوباره به ویروس مبتلا شوید.
● قبل از سال 1992 میلادی یا حدودا 1370 شمسی، انتقال خون به عنوان یک روش بسیار محتمل برای انتقال ویروس هپاتیت C در نظر گرفته می‌شد. با توجه به پیشرفت‌های پزشکی در غربالگری خون، امروزه شانس ابتلا به ویروس از طریق تزریق خون به مراتب کمتر است.
● در صورت داشتن شرایط زیر ممکن است شانس خطر انتقال بالاتری داشته باشید:
- ○ قبل از سال 1370 انتقال خون داشته‌اید
- ○ قبل از سال 1370 پیوند عضو دریافت کردید
- ○ قبل از سال 1365 کنسانتره فاکتور انعقادی یا سایر فرآورده‌های خونی دریافت کردید
- ○ برای مدت طولانی تحت درمان همودیالیز بودید
- ○ از مادری مبتلا به هپاتیت C به دنیا آمدید
- ○ شریک جنسی مبتلا به هپاتیت C داشته‌اید
- ○ از سوزن‌های غیر استریل استفاده کرده‌اید
● هپاتیت C از روش‌های زیر منتقل نمی‌شود:
- ○ در آغوش گرفتن، بوسیدن یا لمس کردن
- ○ شیر دادن به نوزاد
- ○ به اشتراک گذاری غذا و نوشیدنی
- ○ سرفه و عطسه
آیا هپاتیت C قابل درمان است؟
● هر دو عفونت هپاتیت C حاد و مزمن اغلب می‌توانند به طور کامل درمان شوند. (به یاد داشته باشید، هنوز هم می‌توانید دوباره به ویروس مبتلا شوید.)
● درمان که شامل داروهای ضدویروسی است، می‌تواند 95 درصد هپاتیت C را با موفقیت درمان کند. متخصصان وقتی نتوانند 12 هفته پس از پایان درمان ویروس را در خونتان تشخیص دهند، نتیجه این است که درمان شده‌اید.
هپاتیت C چگونه درمان می‌شود؟
● همه افراد مبتلا به هپاتیت C نیاز به درمان ندارند. سیستم ایمنی بدن ممکن است بتواند به خوبی با عفونت مبارزه کند تا ویروس را از بدنتان پاک کند.
● اگر سیستم ایمنی بدنتان عفونت را از بین نبرد، دارو درمانی تأثیر خوبی می‌تواند داشته باشد.
○ روش‌های قبلی درمان هپاتیت C نیاز به تزریق هفتگی با عوارض جانبی زیاد داشت. داروهای ضدویروسی جدیدتر اغلب در درمان ویروس موفق هستند.
○ این داروها به شکل قرص هستند و عوارض جانبی کمی ایجاد می‌کنند، اگرچه معمولاً باید درمان را حدود 12 تا 24 هفته ادامه دهید.
داروهای هپاتیت C
● بسیاری از داروهای مختلف می‌توانند هپاتیت C را درمان کنند. درمان اغلب شامل داروهای ضدویروسی است و در صورت بی‌اثر بودن درمان‌های قبلی، گاهی اوقات ریبوویریا (Riboviria) تجویز می‌شود.
● داروهایی به نام ضدویروسی با اثر مستقیم (DAAs) برای حذف کامل ویروس هپاتیت C از بدن موجودند و در عین حال به جلوگیری از آسیب کبدی کمک می‌کنند.
● چند نام تجاری از این داروها عبارتند از:
- ○ زپاتیر (Zepatier)
- ○ هاروونی (Harvoni)
- ○ اپکلوسا (Epclusa)
- ○ ووسوی (Vosevi)
- ○ ماویرت (Mavyret)
● محققان 6 ژنوتیپ مختلف یا گونه‌های مختلف هپاتیت C را شناسایی کرده‌اند.
● هنگامی که پزشک یا سایر متخصصان ژنوتیپ تان را بشناسند، روش درمانی بهتری را برایتان تجویز می‌کنند. برخی از سویه‌ها نسبت به برخی داروها مقاومت ایجاد کرده‌اند، بنابراین ژنوتیپ شما می‌تواند گزینه‌های درمانی را تحت تأثیر قرار دهد.
هپاتیت C چگونه تشخیص داده می‌شود؟
● معمولاً علائم به تنهایی اطلاعات کافی برای تشخیص هپاتیت C در اختیار پزشک قرار نمی‌دهند. علاوه بر این، ممکن است علائمی نداشته باشید یا متوجه هیچ نشانه‌ای از این بیماری نشوید.
● به همین دلیل بسیار مهم است که با یک پزشک یا سایر متخصصان صحبت کنید و برای تشخیص این بیماری آزمایش دهید.
● مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) نیز آزمایش هپاتیت C را برای افرادی که آزمایش‌های کبدی غیرطبیعی دارند و افراد زیر توصیه می‌کنند:
- ○ خانم‌های باردار
- ○ HIV مثبت
- ○ افراد همودیالیزی
● متخصص می‌تواند چند آزمایش مختلف را برای کمک به تشخیص هپاتیت C تجویز کند. این آزمایش‌ها عبارتند از:
○ آزمایشات خون. پزشک ممکن است یک سری آزمایش خون برای بررسی وجود ویروس تجویز کند که با آزمایش آنتی بادی هپاتیت C شروع می‌شود. آزمایش PCR می‌تواند به متخصص بگوید که آیا ویروس در حال حاضر فعال است یا خیر و آزمایش بار ویروسی می‌تواند میزان ویروس را در خون شما اندازه گیری کند.
○ آزمایش ژنوتیپ. این آزمایش می‌تواند نشان دهد که کدام ژنوتیپ هپاتیت C را دارید. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا یک روش درمانی مؤثر پیدا کند.
○ تست عملکرد کبد. اگر نتایج آزمایش خون حاکی از هپاتیت C مزمن باشد یا متخصص معتقد باشد که ممکن است آسیب کبدی داشته باشید، آزمایش عملکرد کبد را تجویز می‌کند. این آزمایش، خونتان را برای علائم افزایش آنزیم از کبد بررسی می‌کند.
○ بیوپسی کبد. این روش همچنین می‌تواند به بررسی آسیب کبدی کمک کند. بیوپسی شامل برداشتن یک قطعه کوچک از بافت کبد و آزمایش آن برای ناهنجاری‌های سلولی است.
آزمایش آنتی بادی هپاتیت C
● برخی از مواد خارجی که وارد بدنتان می‌شوند، سیستم ایمنی را تحریک می‌کنند تا آنتی بادی بسازد. آنتی‌بادی‌ها به طور خاص برنامه‌ریزی‌شده‌اند تا فقط مواد خارجی را هدف قرار دهند که برای مبارزه با آن ساخته شده‌اند.
● اگر تابه‌حال عفونت هپاتیت C داشته‌اید، بدن شما آنتی‌بادی‌های هپاتیت C را به عنوان بخشی از پاسخ ایمنی خود می‌سازد.
● بدن فقط در صورتی این آنتی‌بادی‌ها را می‌سازد که هپاتیت C داشته باشید یا در گذشته آن را داشته‌اید؛ بنابراین آزمایش آنتی بادی هپاتیت C می‌تواند با آزمایش این آنتی‌بادی‌های خاص تأیید کند که آیا ویروس را دارید یا خیر.
● ممکن است جواب آزمایش برای تشخیص آنتی‌بادی‌ها 2 تا 3 ماه طول بکشد. در صورت نیاز، پزشک ممکن است آزمایش HCV RNA را تجویز کند که می‌تواند ویروس را تنها پس از 1 یا 2 هفته شناسایی کند.
● اگر آزمایش آنتی بادی مثبت باشد، آزمایش HCV RNA می‌تواند نشان دهد که آیا عفونت وجود دارد یا خیر.
علائم هپاتیت C در مردان
● در حالی که افراد از هر جنسیتی علائم هپاتیت C مشابهی را تجربه می‌کنند، تحقیقات سال 2014 نشان داد که برخی از اثرات ویروس بسته به جنسیت تعیین شده در بدو تولد ممکن است متفاوت باشد.
● محققان خاطرنشان کردند که:
- ○ زنان شانس بیشتری برای پاکسازی ویروس بدون درمان دارند
- ○ بیماری کبد ممکن است در مردان با سرعت بیشتری پیشرفت کند
- ○ مردان شانس بیشتری برای ابتلا به سیروز دارند
عوارض احتمالی هپاتیت C
● یک عارضه اصلی هپاتیت C حاد این است که می‌تواند مزمن شود.
● اگر به هپاتیت C مزمن مبتلا شوید، در نهایت ممکن است عوارضی را تجربه کنید، از جمله:
○ سیروز. با سیروز، بافت اسکار به تدریج جایگزین بافت سالم در کبد می‌شود و جریان خون را مسدود و عملکرد کبد را مختل می‌کند. سیروز می‌تواند در نهایت منجر به نارسایی کبد شود.
○ سرطان کبد. ابتلا به هپاتیت C مزمن خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد. اگر قبل از درمان به سیروز مبتلا شوید یا کبدتان بسیار آسیب دیده باشد، پس از درمان همچنان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان خواهید بود.
○ نارسایی کبد. زمان زیادی طول می‌کشد تا کبدتان از کار بیفتد. نارسایی کبد یا بیماری کبدی در مرحله پایانی به آرامی در طی ماه‌ها و اغلب سال‌ها اتفاق می‌افتد. زمانی که کبد قادر به عملکرد صحیح نباشد، به پیوند نیاز خواهید داشت.
● اگر فکر می‌کنید که به ویروس هپاتیت C مبتلا شده‌اید، یک قدم خوب بعدی شامل تماس با یک متخصص است. دریافت به موقع درمان می‌تواند خطر ابتلا به عوارض جدی را کاهش دهد.
● هر چه زودتر تشخیص داده شود، متخصص زودتر می‌تواند یک برنامه درمانی را شروع کند.
پیشگیری از هپاتیت C
● محققان هنوز موفق به ساخت واکسن مؤثر هپاتیت C نشده‌اند، اگرچه تحقیقات ادامه دارد.
● در حال حاضر، بهترین راه برای محافظت از خود در برابر ویروس هپاتیت C این است که از استفاده از وسایلی که ممکن است با خون فرد دیگری تماس داشته باشد، خودداری کنید.
● روش‌های پیشگیری دیگر عبارتند از:
- ○ از تیغ، ناخن‌گیر یا مسواک مشترک استفاده نکنید
- ○ عدم استفاده از سوزن یا سرنگ مشترک
- ○ انجام خالکوبی یا سوراخ کردن در مراکز مجاز
- ○ پوشیدن دستکش هنگام تمیز کردن یا درمان زخم شخص دیگری
- ○ استفاده از کاندوم یا سایر روش‌های محافظتی در حین رابطه جنسی
● به خاطر داشته باشید که هپاتیت C اغلب در حین رابطه جنسی منتقل نمی‌شود، زیرا یک عفونت خونی است. با این حال، روش‌های بازدارنده، مانند کاندوم، همچنان می‌توانند به کاهش احتمال ابتلا به هر نوع عفونت مقاربتی کمک کنند.
● اگر فکر می‌کنید هپاتیت C داشته دارید، انجام آزمایش فوری نه فقط به درمان شما بلکه همچنین می‌تواند کمک کند تا اقداماتی را برای جلوگیری از انتقال ویروس انجام دهید.
چشم انداز هپاتیت سی
● می‌توانید از طریق تماس خون به خون با فردی که این ویروس را دارد به هپاتیت C مبتلا شوید. در حالی که بدنتان ممکن است هپاتیت C حاد را بدون درمان پاک کند، هپاتیت C اغلب به یک بیماری مزمن تبدیل می‌شود.
● اگر احتمال ابتلای شما به هپاتیت C بیشتر از جمعیت عمومی است، غربالگری‌های منظم هپاتیت C می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان کمک کند.
● اگر هپاتیت C مزمن شود، باید در اسرع وقت تحت درمان قرار بگیرید. هپاتیت C مزمن در صورت عدم درمان در نهایت می‌تواند منجر به عوارضی مانند آسیب شدید کبدی و نارسایی کبد شود. با این حال، هر دو شکل این بیماری می‌توانند با درمان بهبود یابند.
منبع
درج نظر