● پیوند کلیه یک روش جراحی است که برای درمان نارسایی کلیه انجام می‌شود. کلیه‌ها مواد زائد خون را فیلتر کرده و از طریق ادرار از بدن خارج می‌کنند. آنها همچنین به حفظ تعادل مایعات و الکترولیت‌های بدن کمک می‌کنند. اگر کلیه‌های تان از کار بیفتند، مواد زائد در بدن جمع می‌شوند و می‌توانند شما را بیمار کنند.
● افرادی که کلیه‌هایشان از کار افتاده است معمولاً تحت درمانی به نام دیالیز قرار می‌گیرند. این درمان به طور مکانیکی ضایعاتی را که با توقف کار کلیه‌ها در جریان خون جمع می‌شوند، فیلتر می‌کند.
● برخی از افرادی که کلیه‌هایشان از کار افتاده است ممکن است واجد شرایط پیوند کلیه باشند. در این روش، یک یا هر دو کلیه با کلیه‌های اهدایی از یک فرد دیگر جایگزین می‌شود.
● هم دیالیز و هم پیوند کلیه مزایا و معایبی دارند.
● انجام دیالیز زمان بر است. دیالیز اغلب نیاز به تردد مکرر به مرکز دیالیز دارد. در مرکز دیالیز، خون با استفاده از دستگاه دیالیز پاکسازی می‌شود.
● اگر کاندیدای انجام دیالیز در خانه خود هستید، باید لوازم دیالیز را خریداری کنید و نحوه استفاده از آنها را بیاموزید.
● پیوند کلیه می‌تواند شما را از وابستگی طولانی مدت به دستگاه دیالیز رها کند. این کار به شما امکان می‌دهد تا زندگی فعال‌تری داشته باشید. با این حال، پیوند کلیه برای همه مناسب نیست. شامل افراد مبتلا به عفونت‌های فعال و کسانی است که به شدت اضافه وزن دارند.
● در طول پیوند کلیه، جراح کلیه اهدایی را می‌گیرد و آن را در بدن شما قرار می‌دهد. حتی اگر شما با دو کلیه به دنیا آمده‌اید، تنها با یک کلیه فعال می‌توانید زندگی سالمی داشته باشید. پس از پیوند، باید از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده کنید تا سیستم ایمنی خود را از حمله به اندام جدید باز دارید.
چه کسانی ممکن است به پیوند کلیه نیاز داشته باشند؟
● اگر کلیه‌های شما کاملاً از کار افتاده باشند، پیوند کلیه ممکن است یک گزینه درمانی باشد. این وضعیت در بیماری کلیوی، مرحله نهایی نامیده می‌شود. اگر به این نقطه برسید، احتمالاً پزشک دیالیز را توصیه می‌کند.
● علاوه بر اینکه شما را تحت دیالیز قرار می‌دهد، پزشک بررسی می کند آیا کاندید مناسبی برای دیالیز هستید یا نه.
● برای انجام یک عمل جراحی بزرگ و تحمل یک رژیم دارویی سخت‌گیرانه و مادام‌العمر پس از جراحی باید به اندازه کافی سالم باشید تا کاندیدای مناسبی برای پیوند باشید. همچنین باید بتوانید تمام دستورالعمل‌های پزشک را دنبال کنید و داروهای خود را به طور منظم مصرف کنید.
● اگر یک بیماری زمینه‌ای جدی دارید، پیوند کلیه ممکن است خطرناک باشد یا موفقیت‌آمیز نباشد. مانند:
- ○ سرطان یا سابقه سرطان
- ○ عفونت‌های جدی مانند سل، عفونت‌های استخوانی یا هپاتیت
- ○ بیماری قلبی عروقی شدید
- ○ بیماری کبدی
● پزشک همچنین ممکن است توصیه کند که پیوند انجام ندهید اگر:
- ○ از دخانیات استفاده می کنید
- ○ بیش از حد الکل می نوشید
- ○ از داروهای غیرمجاز استفاده می کنید
● اگر پزشک فکر می‌کند که کاندید مناسبی برای پیوند هستید و به این روش علاقه‌مند هستید، باید در یک مرکز پیوند ارزیابی شوید.
● این ارزیابی معمولاً شامل چندین ویزیت برای ارزیابی وضعیت جسمی، روانی و خانوادگی شماست. پزشکان مرکز، خون و ادرارتان را آزمایش می کنند. همچنین یک معاینه فیزیکی کامل برای اطمینان از سلامت کافی انجام خواهند داد.
● یک روان‌شناس و یک مددکار اجتماعی نیز با شما ملاقات خواهند کرد تا مطمئن شوند که قادر به درک و پیروی از یک رژیم‌درمانی پیچیده هستید. مددکار اجتماعی مطمئن خواهد شد که می‌توانید این روش را تحمل کنید و پس از مرخص شدن از بیمارستان از حمایت کافی برخوردار هستید.
● اگر برای پیوند تأیید شدید، یکی از اعضای خانواده می‌تواند کلیه اهدا کند یا در لیست انتظار شبکه تأمین و پیوند اعضا (OPTN) قرار می‌گیرید. انتظار معمولی برای یک عضو اهداکننده متوفی بیش از پنج سال است.
چه کسی کلیه را اهدا می‌کند؟
● اهداکنندگان کلیه ممکن است زنده باشند یا دچار مرگ مغزی شده باشند.
اهداکنندگان زنده
● از آنجایی که بدن تنها با یک کلیه سالم می‌تواند به خوبی عمل کند، یکی از اعضای خانواده با دو کلیه سالم می تواند یکی از آنها را به شما اهدا کند.
● اگر خون و بافت اعضای خانواده با خون و بافت شما مطابقت دارد، می‌توانید یک اهدای برنامه‌ریزی شده را برنامه‌ریزی کنید.
● دریافت کلیه از یکی از اعضای خانواده گزینه خوبی است. این کار خطر پس زدن کلیه را کاهش می دهد و دیگر نیازی به انتظار چند ساله نیست.
اهداکنندگان فوت شده (مرگ مغزی)
● به اهداکنندگان فوت شده اهداکنندگان جسد نیز گفته می‌شود. اینها افرادی هستند که معمولاً در نتیجه تصادف دچار مرگ مغزی شده‌اند. اهداکننده یا خانواده آنها انتخاب کرده‌اند که اعضا و بافت‌ها را اهدا کنند.
● احتمال رد کلیه از اهداکنندگان غیرمرتبط در بدن بیشتر است. با این حال، اگر عضوی از خانواده یا دوستی ندارید که مایل یا قادر به اهدای کلیه باشد، یک عضو جسد جایگزین خوبی است.
فرآیند تطبیق
● در طی ارزیابی پیوند، آزمایش خون برای تعیین گروه خونی (A، B، AB، یا O) و آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) انجام خواهید داد.
● HLA گروهی از آنتی‌ژن‌ها هستند که روی سطح گلبول‌های سفید قرار دارند. آنتی‌ژن‌ها مسئول پاسخ ایمنی بدن هستند.
● اگر نوع HLA شما با نوع HLA اهداکننده مطابقت داشته باشد، به احتمال زیاد بدن تان کلیه را پس نزند. هر فرد دارای شش آنتی ژن است که از هر والد بیولوژیکی سه آنتی ژن دریافت می کنید. هر چه آنتی‌ژن‌های بیشتری داشته باشید که با آنتی‌ژن‌های اهدا کننده مطابقت داشته باشد، شانس پیوند موفقیت‌آمیز بیشتر است.
● هنگامی که یک اهداکننده بالقوه شناسایی شد، به آزمایش دیگری نیاز دارید تا مطمئن شوید که آنتی‌بادی‌های شما به اندام اهدا کننده حمله نمی‌کنند. این کار با مخلوط کردن مقدار کمی از خون شما با خون اهدا کننده انجام می‌شود.
● اگر خون شما در پاسخ به خون اهداکننده آنتی بادی تشکیل دهد، پیوند انجام نمی‌شود.
● اگر خون شما واکنش آنتی بادی نشان ندهد، چیزی به نام "تقاطع منفی" دارید. این بدان معنی است که پیوند می‌تواند ادامه یابد.
پیوند کلیه چگونه انجام می‌شود؟
● اگر کلیه از یک اهدا کننده زنده دریافت می‌کنید، پزشک می‌تواند پیوند را از قبل برنامه‌ریزی کند.
● با این حال، اگر منتظر یک اهداکننده متوفی هستید که با نوع بافت شما مطابقت داشته باشد، باید در یک لحظه زمانی که اهداکننده شناسایی شد، در دسترس باشید تا به بیمارستان بروید. بسیاری از بیمارستان‌های پیوند به افراد خود پیجر یا تلفن همراه می‌دهند تا بتوانند به سرعت به آنها دسترسی پیدا کنند.
● هنگامی که به مرکز پیوند رسیدید، باید نمونه خون خود را برای آزمایش آنتی بادی بدهید. اگر نتیجه تقاطع منفی باشد، برای جراحی معاف خواهید شد.
● پیوند کلیه تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. هنگامی که شما بیهوش می‌شوید، پزشک برشی در شکم ایجاد می‌کند و کلیه اهدا کننده را داخل آن قرار می‌دهد. سپس شریان‌ها و سیاهرگ‌ها را از کلیه به شریان‌ها و سیاهرگ‌ها متصل می‌کند. این کار باعث می‌شود که خون از طریق کلیه جدید شروع به جریان کند.
● پزشک همچنین حالب کلیه جدید را به مثانه متصل می‌کند تا بتوانید به طور طبیعی ادرار کنید. حالب لوله‌ای است که کلیه را به مثانه متصل می‌کند.
● پزشک کلیه‌های اصلی را در بدن باقی می‌گذارد مگر اینکه باعث ایجاد مشکلاتی مانند فشار خون بالا یا عفونت شوند.
مراقبت‌های بعد پیوند
● بعد از عمل، در اتاق ریکاوری بهوش خواهید آمد. کارکنان بیمارستان علائم حیاتی شما را تا زمانی که مطمئن شوند بیدار و پایدار هستید نظارت می‌کنند. سپس، شما را به اتاق بیمارستان منتقل می‌کنند.
● حتی اگر بعد از پیوند خود احساس خوبی داشته باشید (بسیاری از افراد این‌طور هستند)، احتمالاً باید تا یک هفته پس از جراحی در بیمارستان بمانید.
● کلیه جدید ممکن است بلافاصله شروع به پاکسازی مواد زائد از بدن کند، یا ممکن است چند هفته طول بکشد تا شروع به کار کند. کلیه‌های اهدایی اعضای خانواده معمولاً سریع‌تر از کلیه اهداکنندگان غیرمرتبط یا فوت شده شروع به کار می‌کنند.
● بسیار عادی است که درد در نزدیکی محل برش در اولین دوره بهبودی داشته باشید. در حالی که در بیمارستان هستید، پزشکان شما را از نظر عوارض تحت نظر خواهند داشت. همچنین شما را در برنامه‌ای دقیق از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی قرار می‌دهند تا بدن تان را از رد کلیه جدید باز دارند. باید این داروها را هر روز مصرف کنید تا بدنتان از رد کلیه اهداکننده جلوگیری کند.
● قبل از اینکه بیمارستان را ترک کنید، تیم پیوند دستورالعمل‌های خاصی را در مورد نحوه و زمان مصرف داروها به شما می‌دهد. مطمئن شوید که این دستورالعمل‌ها را درک کرده‌اید و هر چقدر که لازم است سؤال بپرسید. پزشکان همچنین یک برنامه چکاپ برای تان ایجاد می‌کنند تا بعد از جراحی آن را دنبال کنید.
خطرات پیوند کلیه چیست؟
● پیوند کلیه یک جراحی بزرگ است؛ بنابراین، خطرات زیر را به همراه دارد:
- ○ یک واکنش آلرژیک به بیهوشی عمومی
- ○ خون‌ریزی
- ○ لخته شدن خون
- ○ نشت از حالب
- ○ انسداد حالب
- ○ عفونت
- ○ رد کلیه اهدایی
- ○ نارسایی کلیه اهدایی
- ○ حمله قلبی
- ○ سکته مغزی
● پس از ترخیص، باید قرار ملاقات‌های منظمی با تیم پیوند خود داشته باشید تا آنها بتوانند عملکرد کلیه جدید را ارزیابی کنند.
● باید داروهای سرکوب کننده ایمنی خود را طبق دستور مصرف کنید. پزشک همچنین داروهای اضافی را برای کاهش خطر عفونت تجویز می‌کند. در نهایت، باید خود را برای علائم هشدار دهنده‌ای که بدن کلیه را پس زده است، زیر نظر داشته باشید. این علائم شامل درد، تورم و علائم شبه آنفولانزا است.
● برای یک تا دو ماه اول پس از جراحی باید به طور منظم با پزشک خود در ارتباط باشید. بهبودی شما ممکن است حدود شش ماه طول بکشد.
خطرات احتمالی
● جدی‌ترین خطر پیوند این است که بدن کلیه را پس بزند. با این حال، به ندرت پیش می‌آید که بدن کلیه اهداکننده را رد کند.
● تخمین زده می شود که 90 درصد از پیوند گیرندگانی که کلیه خود را از یک اهدا کننده زنده دریافت می‌کنند، حداقل تا پنج سال پس از جراحی زنده می‌مانند. حدود 82 درصد از کسانی که کلیه از اهداکننده متوفی دریافت کرده‌اند تا پنج سال بعد، زنده می‌مانند.
● اگر متوجه درد غیرعادی در محل برش یا تغییر در مقدار ادرار خود شدید، فوراً به تیم پیوند خود اطلاع دهید. اگر بدن کلیه جدید را رد کرد، می‌توانید دیالیز را از سر بگیرید و پس از ارزیابی مجدد به لیست انتظار برای کلیه دیگر بروید.
● داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی که باید بعد از جراحی مصرف کنید می‌توانند منجر به عوارض جانبی ناخوشایندی نیز شوند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ○ افزایش وزن
- ○ نازک شدن استخوان
- ○ افزایش رشد مو
- ○ آکنه
- ○ خطر ابتلا به برخی سرطان‌های پوست و لنفوم غیر هوچکین
درج نظر