بیماری هپاتیت D چیست؟
بیماری هپاتیت D یا دی نوعی از عفونت کبدی است که به وسیله ویروس HDV یا D ایجاد می شود. نکته مهم آن که این ویروس تنها در افرادی که پیش از آن مبتلا به بیماری هپاتیت B بوده اند قادر به ایجاد بیماری می باشد. هپاتیت دی برای تکثیر نیاز به حضور هپاتیت بی B دارد. نام دیگر هپاتیت D هپاتیت دلتا می باشد. ویژگی ساختاری هپاتیت D در واقع یک ویروس RNA است با پوششی پروتئینی که این پوشش پروتئینی به ویروس کمک می کند تا به سلول های کبدی متصل شده و وارد آن گردد.
طبق آن چه گفته شد از آن جایی که هپاتیت D برای تکثیر نیازمند هپاتیت B می باشد به آن ویروس وابسته یا ویروس ناقص اطلاق می گردد.
علائم هپاتیت دی چیست؟
علائم هپاتیت D می تواند مشابه هپاتیت B باشد. به صورت کلی بسته به آن که شخص چه میزان تحت تاثیر عفونت قرار گرفته است ، هپاتیت D می تواند به دو صورت حاد و مزمن بروز پیدا کند.
هپاتیت D حاد ، علائم
در این حالت هپاتیت D همزمان با هپاتیت B یا به صورت یک عفونت جدید وارد بدن می شود. علائم هپاتیت D حاد عبارتند از:
یرقان یا زردی که از مشخص و بارزترین علائم هپاتیت D است و رنگ پوست و چشم ها به زردی می گراید.
درد در ناحیه فوقانی و سمت راست شکم که ناشی از التهاب کبد است.
احساس ضعف عمومی ، خستگی ، حالت تهوع و یا حتی استفراغ که به صورت شدید بروز میابد.
کاهش اشتهای ناگهانی
هپاتیت D حاد در برخی موارد می تواند موجب تب خفیف یا متوسط گردد.
ادرار تیره و مدفوع کم رنگ مایل به خاکستری که در عفونت های کبدی شایع است.
هپاتیت D مزمن ، علائم
زردی و یرقانی که در طول زمان و به صورت متناوب بروز نماید.
درد در ناحیه شکم که به صورت مزمن وجود داشته و در طی زمان رفع نشده باشد.
خستگی و ضعف عمومی که به صورت مداوم و در مدت زمان زیادی ادامه داشته است.
آسیت یا تورم در شکم (بزرگ شدن شکم) و پا به دلیل تجمع مایعات و محبوس شدن آن در این نواحی.
کاهش وزن فاقد دلیل که به دلایل واضحی نشان از بیماری های کبدی داشه باشد.
خارش پوست بدن که به دلیل تجمع مواد زائد در خون رخ می دهد.
قرمزی غیرعادی کف دست ها که به آن دست های کبدی یا پالمار اریتما گفته می شود.
علت ایجاد هپاتیت D چیست؟
همانطور که پیش از این گفته شد برای ایجاد هپاتیت D در بدن حضور ویروس هپاتیت B الزامی است چرا که این ویروس در رده ویروس های ناقص قرار می گیرد. ویروس HDV به تنهایی نمی تواند ایجاد عفونت کند و برای تکثیر و انتقال بیماری به ویروس HBV نیاز دارد.
راه انتقال هپاتیت D دلتا چیست؟
انتقال ویروس HDV یا هپاتیت D از طریق تماس با خون و مایعات بدن فرد آلوده انجام می گردد. راه های انتقال آن بسیار مشابه با ویروس HBV یا هپاتیت B می باشد. انواع راه های انتقال این ویروس عبارتند از:
انتقال ویروس HDV یا هپاتیت D از طریق خون
راه های انتقال بیماری از این طریق نیز متفاوت است. در زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
از رایج ترین راه های انتقال ویروس هپاتیت D استفاده همزمان دو یا چند نفر از یک سوزن مشترک است که به ویژه در مصرف کنندگان مواد مخدر شایع تر است.
یکی دیگر از راه های انتقال بیماری در حین جراحی و یا انجام تزریقات و عدم استفاده کادر پزشکی از وسایلی است که به درستی استریل شده باشد.
از دیگر راه های انتقال تماس مستقیم با خون فرد آلوده است به نحوی که خون به صورت غیر مستقیم وارد بدن فرد دیگر گردد.
انتقال ویروس HDV یا هپاتیت D از طریق مایعات بدن
رابطه جنسی محافظت نشده با فردی که مبتلا به ویروس هپاتیت D یا B است از مهم ترین راه های انتقال بدین شیوه است که ویروس از طریق ترشحات ناحیه تناسلی وارد بدن فرد دیگر می گردد.
انتقال ویروس هپاتیت D از مادر به نوزاد در دوران بارداری نیز از طریق مایعات و خون امکان پذیر است.
انتقال ویروس هپاتیت D از طریق استفاده از وسایل شخصی مشترک
برای مثال استفاده از تیغ ، مسواک و سایر وسایلی که به صورت مستقیم با خون و یا مایعات بدن فرد دیگر ممکن است تماس داشته باشد.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به هپاتیت دلتا هستند؟
به صورت کلی افرادی که در معرض آلودگی به این ویروس قرار دارند عبارتند از:
افراد مبتلا به HBV یا ویروس هپاتیت B مزمن
افرادی که در معرض تماس با خون آلوده قرار دارند
افرادی که فعالیت های جنسی پرخطر و پر ریسک دارند.
افرادی که در شرایط درمانی و بهداشتی خاص قرار دارند ( مانند پرسنل بهداشتی و درمان)
افرادی که در شرایط بهداشتی ضعیف زندگی می کنند.
افراد مبتلا به اختلالات کبدی و یا با سابقه بیماری کبدی
داشتن سابقه ژنتیکی در ابتلا به هپاتیت D
هپاتیت D چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص ابتلا به هپاتیت D نیازمند بررسی های دقیق و تخصصی برای شناسایی و ارزیابی وضعیت کبد و ویروس است. به دلیل آن که این ویروس به هپاتیت B وابسته است تشخیص آن نیز همراه با تشخیص این نوع ویروس همراه است.
1.آزمایش های ون مرتبط برای تشخیص هپاتیت D
آزمایش آنتی ژن هپاتیت D یا HDV Antigen ؛ در این آزمایش آنتی ژن های تولید شده در پاسخ به هپاتیت دی شناسایی می گردند. این آزمایش جهت تشخیص ویروس هپاتیت D در بدن استفاده می شود.
آزمایش آنتی بادی های ضد هپاتیت D یا Anti HDV Antibodies ؛ این آزمایش به شناسایی و بررسی آنتی بادی های تولید شده در پاسخ به ویروس هپاتیت D می پردازد که مثبت بودن آن به معنای وجود ویروس یا عفونت فعال یا عفونت قبلی است.
2.ارزیابی تصویری کبد با آزمایش های تصویربرداری
اولتراسونوگرافی کبد جهت بررسی نشانه های التهاب و آسیب کبدی و بررسی و مشاهده وضعیت دقیق کبد انجام می شود.
MRI و سی تی اسکن کبد جهت ارزیابی دقیق تر کبد
3.آزمون های عملکردی کبدی
آزمایش های خون جهت اندازه گیری سطح آنزیم های کبدی و دیگر شاخص های کبدی (مانند ALT و AST)
درموارد خاص بیوپسی کبد جهت تعیین میزان التهاب و فیبروز کبد
4.تشخیص های افتراقی
گاهی ممکن است علائم ویروس هپاتیت D با سایر بیماری ها مشابه باشد که در این صورت پزشک از تشخیص افتراقی جهت رد کردن سایر بیماری ها استفاده می کند.
درمان هپاتیت D چیست؟
درمان هپاتیت D را می توان به چند بخش تقسیم بندی نمود:
1.پیشگیری از ابتلا به بیماری هپاتیت HBV یا هپاتیت B
تزریق واکسن هپاتیت B از آن جا که ویروس هپاتیت D برای تکثیر نیازمند HBV است ، به عنوان یک اقدام استراتژی پیشگیرانه مهم تلقی می گردد. افراد در معرض این بیماری ، کارکنان بیمارستان ها و کارکنان مراکز درمانی و بهداشت باید واکسن را دریافت نمایند.
2.استفاده از درمان دارویی برای درمان هپاتیت D
اینترفرون آلفا Interferon Alfa از داروهای اصلی جهت درمان هپاتیت D است که به بهبود عملکرد کبد و کاهش فعالیت ویروس کمک می کند. درمان هپاتیت D با اینترفرون آلفا ممکن است دارای عوارض جانبی طولانی مدت و علائمی مشابه کاهش شمارش گلبول های سفید ، آنفولانزا ، افسردگی داشته باشد.
آنالوگ های نوکلنوتیدی / نوکنوزیدی که می تواند به کنترل عفونت هپاتیت B و در پی آن کاهش فعالیت هپاتیت D کمک نماید.
3.کنترل بیماری هپاتیت D از طریق مدیریت عوارض
مدیریت سیروز کبدی و توجه به علائمی همچون تجمع مایعات در شکم (آسیت) ، مشکلات ذهنی و روانی (انسفالوپاتی کبد)
استفاده از رژیم غذایی مبتنی بر استفاده از نمک کم ، کاهش مصرف الکل و چربی های اشباع شده و استفاده از مواد مغذی در رژیم غذایی.
پیوند کبد در مواردی که بیماری بسیار شدت یافته است.
4.مراقبت و پایش مدام بیماران مبتلا به هپاتیت D
انجام آزمایش ها منظم و پایش های مدام به منظور کنترل میزان بیماری و ارزیابی وضعیت کبد و اطلاع از میزان پیشرفت بیماری اهمیت دارد.
فراهم نمودن حمایت های آموزشی و روانی برای مقابله بیماران با بیماری ، عوارض ناشی از بیماری و رعایت توصیه های پزشکی لازم است.
عوارض هپاتیت دلتا یا HDV یا هپاتیت D
هپاتیت D می تواند منجر به عوارض متعددی شود که در زیر به برخی از آن ها به صورت خلاصه اشاره می کنیم:
1.سیروز کبدی که با علائمی همچون زردی پوست و چشم ، ضعف عمومی و خستگی و بیحالی ، افزایش آسیت و درد شکم همراه باشد و می تواند منجر به نارسایی کبد ، خونریزی داخلی ، اختلالات ذهنی گردد.
2.نارسایی کبد که با علائمی همچون احساس گیجی ، ضعف و خونریزی و ادم یا تورم شکم همراه است و می تواند منجر به نارسایی شدید و پیوند کبد گردد.
3.انسفالوپاتی کبدی که به دلیل تجمع سموم در خون رخ می دهد با علائمی همچون اختلال در حافظه و خواب ، سردرگمی و تغییرات رفتاری که در موارد پیشرفته می تواند منجر به کما و یا حتی مرگ گردد.
4.افزایش فشار خون پورتال به دلیل انسداد جریان خون از طریق ورید پورتال کبد رخ می دهد و با علائمی همچون تجمع مایعات در شکم ، واریس های مری همراه باشد و منجر به عوارض گوارشی و خونریزی واریس های مری گردد.
5.آسیت یا تجمع و محبوس شدن مایعات در شکم که منجر به احساس بزرگ شدن و سنگینی شکم می گردد و باعث پریتونیت یا عفونت شکم گردد.
6.مشکلات انعقادی و خونریزی داخلی که با علائمی مانند خونریزی داخلی ، خونریزی از واریس های مری و خونریزی از لثه همراه است.
7.مشکلات گوارشی که به دلیل عملکرد نادرست کبد و تغییرات در جریان خون رخ می دهد و شامل علائمی می گردد مانند کم شدن اشتها ، حالت تهوع و استفراغ که سوتغذیه و کاهش وزن شدید را در پس دارد.
8.اختلالات متابولیکی به دلیل متابولیسم نادرست سموم و مواد مغذی توسط کبد آسیب دیده که علائم آن شامل تغییر در سطح الکترولیت ها ، کاهش پروتئین پلاسمایی و اختلال در قند خون می باشد.
9.ابتلا به هپاتومایسیت یا سرطان کبد در اثر افزایش التهاب و آسیب مزمن کبد
مراجعه به پزشک در صورت ابتلا به هپاتیت D
در طی مقاله سعی شد به صورت جامع و کامل علائم هشداردهنده ابتلا بیمار به هپاتیت D یا HDV شرح داده شود ، مراجعه به پزشک متخصص پس از بروز علائم جهت ارزیابی و درمان مناسب بسیار مهم است تا از بروز خطرات بالقوه جلوگیری به عمل آید.
درج نظر