● بیماری های اعصاب و روان می‌توانند بر تفکر، احساسات و رفتار فرد تاثیر بگذارند و روابط و عملکرد روزانه را تحت تاثیر قرار دهد. این شرایط ممکن است موقت یا همیشگی باشد. بیماری های روان رایج هستند.
● بر اساس آمارها از هر پنج بزرگسال، یک نفر هر سال یک اختلال روان را تجربه می‌کند. پس شناخت و آشنایی بیشتر با بیماری های اعصاب و روان برای هر شخصی ضروری است. در این مقاله به معرفی انواع بیماری‌ها و اختلالات روان پرداخته‌ایم. پس ادامه مطلب را از دست ندهید.
سلامت روان چیست و چرا اهمیت دارد؟
● سلامت رفتاری که گاهی اوقات سلامت روان نامیده می‌شود، شامل سلامت روان، عاطفی و اجتماعی فرد است. این بخش طرز فکر، احساس، رفتار و تعامل با دیگران را شکل می‌دهد. وضعیت روان بر نحوه مقابله با استرس هم تاثیر می‌گذارد. از دوران نوزادی تا بزرگسالی این یک بخش حیاتی در زندگی افراد بسیار مهم است.
بیماری های اعصاب و روان چیست؟
● بیماری های اعصاب و روان یا اختلالات سلامت روان (رفتاری) بر نحوه تفکر و رفتار شما می‌گذارد. این بیماری‌ها خلقوخوی افراد را تغییر می‌دهند و می‌توانند عملکرد را در خانه، محل کار، مدرسه یا در جامعه دشوار کنند.
● البته داشتن سلامت روان ضعیف همیشه به این معنا نیست که شما یک اختلال سلامت رفتاری دارید. فرد می‌تواند یک نوع اختلال داشته باشد؛ ولی هنوز هم دوره‌های طولانی از سلامت روان خوب را تجربه می‌کند.
انواع بیماری های اعصاب و روان کدامند؟
● بیش از 200 نوع بیماری اعصاب و روان وجود دارد؛ اما در این بین برخی از آن‌ها رایج‌تر هستند. در ادامه مروری بر انواع بیماری های اعصاب و روان داشته‌ایم.
1. اختلالات اضطرابی
● همه افراد گهگاه احساس اضطراب می‌کنند و اضطراب بخشی طبیعی از زندگی است. اما افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی، اضطراب همیشگی را تجربه می‌کنند که مانع عملکرد روزمره آن‌ها می‌شود. اغلب اضطراب آن‌ها با موقعیتی که در آن قرار دارند، بی‌ربط است.
● بر اساس گزارش انجمن روانپزشکی آمریکا (APA)، اختلالات اضطرابی شایع‌ترین نوع بیماری عصبی رشدی است که تقریبا 30درصد از بزرگسالان را در مقطعی از زندگی خود تحت تاثیر قرار می‌دهد. هرچند هر فردی ممکن است به اختلال اضطراب مبتلا شود؛ اما این اختلال در بین زنان بیشتر از مردان است.
● انواع شایع اختلالات اضطرابی عبارتند از:
- ○ اختلال اضطراب فراگیر
- ○ اختلال اضطراب بیماری (که قبلا هیپوکندری نامیده میشد)
- ○ اختلال اضطراب جدایی
- ○ اختلال اضطراب اجتماعی
- ○ فوبیای خاص
- ○ اختلال هراس
● علائم از اختلالی به اختلال دیگر متفاوت است، اما معمولا شامل موارد زیر است:
- ○ افکار یا باورهای مضطرب
- ○ بی‌قراری
- ○ مشکل در تمرکز
- ○ تحریک‌پذیری
● مشاوره خط اول درمان اختلالات اضطرابی محسوب می‌شود. در برخی موارد داروها هم ممکن است تجویز شوند. تغییرات سبک زندگ مانند حفظ یک برنامه روتین و درگیرشدن در روش‌های سالم کاهش استرس هم احتمالا مفید باشد.
2. افسردگی، دوقطبی و سایر اختلالات خلقی
● انواع مختلفی از اختلالات خلقی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است.
- ○ اختلالات افسردگی مانند اختلال افسردگی اساسی، افسردگی پس از زایمان و اختلال افسردگی عمده با الگوهای فصلی که به‌عنوان اختلال عاطفی فصلی هم شناخته می‌شود؛
- ○ اختلالات دوقطبی؛
- ○ اختلال نارسایی پیش از قاعدگی، که شامل علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) شدید، به ویژه علائم مربوط به خلق‌وخو است.
● بیماری های اعصاب و روان نشانه‌های مختلفی دارند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ○ علائم افسردگی مانند احساس مداوم غم، ناامیدی، یا بی‌تفاوتی
- ○ علائم شیدایی که در طول دوره‌های شیدایی در اختلال دوقطبی اتفاق می‌افتد و شامل دوره‌های پر انرژی، شادی و بی‌قراری است.
● اختلالات خلقی عمدتا از طریق مشاوره درمان می‌شوند. همچنین آن‌ها می‌توانند با داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضدروان‌پریشی و تثبیت‌کننده‌های خلقی درمان شوند. درمان‌های جایگزین مانند الکتروشوک درمانی، نوردرمانی و درمان با کمک روانگردان هم احتمالا مفید باشند.
3. اسکیزوفرنی و سایر روان پریشی‌ها
● اسکیزوفرنی بیماری است کمتر از 1درصد از جمعیت ایالات‌متحده را تحت تاثیر قرار داده است. این یک اختلال روانپزشکی مزمن است که اغلب به شکل هذیان یا توهم خودش را نشان می‌دهد.
● علائم اولیه اسکیزوفرنی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ○ منزوی شدن از دوستان و خانواده
- ○ تغییر دوستان یا گروه‌های اجتماعی
- ○ تغییر در تمرکز و توجه
- ○ مشکل در خوابیدن
- ○ تحریک‌پذیری و هیجان
- ○ عملکرد ضعیف تحصیلی یا مشکل در انجام تکالیف مدرسه
- ○ اضطراب
- ○ سوء‌ظن مبهم
- ○ احساس متفاوت بودن از دیگران
● علائم اسکیزوفرنی پیشرفته می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ○ توهم؛ زمانی است که فرد چیزهایی را می‌شنود، می‌بیند یا احساس می‌کند که وجود ندارند.
- ○ هذیان شامل باورهای شدید و نادرست مانند باور اینکه دیگران برای آسیب‌رساندن به فرد توطئه می‌کنند، است.
● اگرچه هیچ درمانی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد؛ اما می‌توان آن را درمان کرد. داروهای ضدروان‌پریشی رایج‌ترین درمان برای اسکیزوفرنی است. این داروها می‌توانند به مدیریت توهمات و هذیان‌ها کمک کنند. مداخلات روان اجتماعی که می‌تواند شامل درمان فردی، خانواده درمانی و آموزش مهارت‌های اجتماعی باشد، احتمالا برای درمان این مشکل مفید باشند.
● روان‌پریشی یکی از علائم اسکیزوفرنی است؛ اما افراد بدون اسکیزوفرنی هم می‌توانند دچار روان‌پریشی شوند. این شرایط در برخی موارد می‌تواند یک وضعیت موقتی باشد که در آن فرد دچار هذیان و توهم می‌شود.
● علائم روان‌پریشی می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- ○ هذیان
- ○ توهم
- ○ رفتار نامنظم که می‌تواند برای دیگران تکانشی یا مزخرف به نظر برسد
- ○ کاتاتونیا جایی که شخصی یخ زده به نظر می‌رسد
- ○ عدم علاقه ناگهانی به چیزهایی که معمولا برای فرد مهم است
- ○ چهره‌ای بی‌بیان یا لحن صافی که آن‌ها را بی احساس جلوه می‌دهد
- ○ ظاهری ناآرام
● اگر فردی دچار یک دوره روان‌پریشی باشد که در آن خطری برای خود یا دیگران ایجاد می‌کند، احتمالا تحت درمان قرار گیرد. یعنی ماده ای به فرد تزریق می‌شود که آرامس می‌کند. پس از یک دوره روان پریشی، ممکن است برای فرد داروهای ضدروان‌پریشی برای کمک به مدیریت توهمات و هذیان‌ها تجویز شود. مشاوره فردی، گروه درمانی و خانواده درمانی هم احتمالا مفید باشد.
4. اختلالات مربوط به تروما و استرس
● اختلالات مربوط به تروما و استرس از جمله بیماری های اعصاب و روان هستند. دو اختلال رایج شامل وسواس جبری (OCD) و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در این دسته قرار می‌گیرند. انجمن روانشناسی آمریکا تخمین می‌زند که 2تا 3درصد از مردم در ایالات‌متحده OCD دارند.
● اختلال وسواس جبری با علائم زیر مشخص می‌شود:
- ○ وسواس فکری که شامل افکار تکراری و ناخواسته هستند که از بین نمی‌روند.
- ○ اجبارها که رفتارها یا تشریفاتی هستند که فرد برای رهایی از افکار وسواسی به انجام آن‌ها نیاز دارد.
● اختلال وسواس جبری را می‌توان با مشاوره، درمان و مدیریت کرد. نوعی درمان به نام مواجهه و جلوگیری از پاسخ به‌عنوان استاندارد طلایی برای درمان OCD در نظر گرفته می‌شود؛ اما انواع دیگر درمان هم احتمالا مورد استفاده قرار گیرد. در برخی موارد، ممکن است داروهایی برای کمک به علائم این اختلال تجویز شود.
● علائم PTSD می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ○ افسردگی
- ○ مشکل در فکر کردن به اتفاقات
- ○ مشکل در به خاطر سپردن بخش‌هایی از اتفاق‌ها
- ○ تحریف احساس گناه، نگرانی یا سرزنش
- ○ احساس اضطراب
- ○ برگشت به گذشته
- ○ تحریک‌پذیری و عصبانیت
- ○ کابوس‌ها
- ○ موارد وحشت زدگی
- ○ کاهش علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش
- ○ غافلگیری راحت
● PTSD اغلب از طریق مشاوره، به‌ویژه درمان شناختی رفتاری یا مواجهه درمانی، درمان می‌شود. در برخی موارد، گروه درمانی می‌تواند مفید باشد. همچنین یک متخصص سلامت روان ممکن است داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب یا داروهای خواب را برای کمک به علائم اختلال استرس پس از سانحه تجویز کند.
5. اختلالات شخصیتی
● افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی ممکن است طرز تفکر، احساس و رفتاری داشته باشند که از انتظارات فرهنگ دور باشد؛ به گونه‌ای که باعث ناراحتی و اختلال در عملکرد سالم فرد شود. برای تشخیص این نوع بیماری اعصاب و روان، باید الگوهای رفتاری طولانی‌مدت و تجربیات درونی داشته باشید که حداقل دو مورد از موارد زیر را تحت تاثیر قرار دهد:
- ○ چگونه در مورد خود و دیگران فکر می‌کنید.
- ○ چگونه از نظر احساسی پاسخ می‌دهید.
- ○ نحوه ارتباط فرد با افراد دیگران چگونه است.
- ○ چگونه رفتار خود را کنترل می‌کنید.
● 10 اختلال شخصیت در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روان، ویرایش پنجم، ویرایش متن (DSM-5-TR) آورده شده است که در زیر به آن اشاره شده است:
- 1. اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- 2. اختلال شخصیت اجتنابی
- 3. اختلال شخصیت مرزی
- 4. اختلال شخصیت وابسته
- 5. اختلال شخصیت هیستریونیک
- 6. اختلال شخصیتی خودشیفتگی
- 7. اختلال شخصیت وسواسی اجباری
- 8. اختلال شخصیت پارانوئید
- 9. اختلال شخصیت اسکیزوئید
- 10. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی
● معمولا اختلالات شخصیت با مشاوره و در صورت لزوم با دارو، درمان می‌شوند. برخی از داروها می‌توانند به بهبود علائم اختلالات شخصیتی مانند خلقوخوی ضعیف، اضطراب یا تکانشگری کمک کنند.
6. اختلالات خواب
● اختلالات خواب می‌تواند بر الگوی خواب فرد تاثیر بگذارد. بدین معنی که ممکن است فرد به طور قابل‌توجهی بیشتر یا به میزان قابل‌توجهی کمتر از حالت معمولی بخوابد. برخی از اختلالات خواب شامل رفتارهای غیرعادی در هنگام خواب مانند راه‌رفتن در خواب هستند.
● انواع اختلالات خواب عبارتند از:
- ○ اختلالات ریتم شبانه روزی خواب و بیداری
- ○ اختلال پرخوابی
- ○ بی خوابی
- ○ نارکولپسی
- ○ اختلال کابوس
- ○ برانگیختگی خواب بدون حرکت سریع چشم
- ○ پاراسومنیا
- ○ اختلال رفتار خواب حرکت سریع چشم
- ○ سندرم پاهای بی‌قرار
- ○ وقفه تنفسی در خواب
● اختلالات خواب را می‌توان با روش‌هایی مانند عادات خواب مناسب، تکنیک‌های آرام‌سازی، داروها مانند داروهای خواب‌آور و مشاوره درمان کرد. اغلب یک پزشک عمومی می‌تواند شخص در هنگام دریافت کمک برای اختلال خواب باشد. در برخی موارد، احتمالا از صحبت با متخصص خواب، روانپزشک یا درمانگر نیز بهره‌مند شوید.
7. اختلالات خوردن
● اختلالات خوردن نوعی از بیماری های اعصاب و روان است که بر رفتارها و افکار فرد در مورد خوردن و غذا تاثیر می‌گذارد. طبق گزارش انجمن روانشناسی آمریکا، اختلالات خوردن ممکن است تا 5درصد از جمعیت ایالات‌متحده را تحت تاثیر قرار دهد.
● انواع رایج اختلالات خوردن عبارتند از:
- ○ اختلال در مصرف غذای اجتنابی یا محدود کننده که می‌تواند شامل غذا خوردن شدید باشد تا حدی که نتوانید نیازهای غذایی خود را برآورده کنید.
- ○ بی‌اشتهایی عصبی که ممکن است بیشتر به یک نوع محدودکننده یا یک نوع پرخوری طبقه‌بندی شود.
- ○ پرخوری عصبی که شامل رژیم غذایی متناوب با پرخوری است
- ○ اختلال پرخوری که شامل دوره‌هایی از پرخوری است که بعدا احساس گناه و ناراحتی در مورد رفتار پرخوری ایجاد می‌شود.
- ○ هرزه‌خواری یا پیکا که شامل خوردن چیزهایی است که بدون هیچ ارزش غذایی در مدت یک ماه مصرف می‌شوند.
- ○ اختلال نشخوار که شامل برگرداندن مکرر غذای بلعیده شده و جویدن و بلع مجدد غذا یا تف کردن آن است.
● درمان اختلالات خوردن ممکن است شامل مشاوره باشد که انواع درمان فردی، خانوادگی یا گروهی دربر می‌گیرد. در برخی موارد می‌توان از داروها برای کمک به علائم همراه استفاده کرد. مشاوره تغذیه می‌تواند به افراد مبتلا به اختلالات خوردن کمک کند تا تغذیه سالم و عادات غذایی را بیاموزند.
8. اختلالات مصرف مواد
● اختلالات مصرف مواد یکی دیگر از بیماری های اعصاب و روان است که شامل استفاده اجباری از مواد خواهد بود. این مواد ممکن است قانونی یا غیرقانونی باشند. انجمن روانشناسی آمریکا، اختلال مصرف مواد را به‌عنوان یک بیماری مغزی طبقه‌بندی می‌کند.
● اختلالات مصرف مواد قابل درمان است. معمولا اولین مرحله سم‌زدایی است که شامل متوقف‌کردن یا قطع تدریجی مصرف ماده خواهد بود. در این مرحله علائم ترک درمان می‌شوند. درمان‌های بیشتر مانند مشاوره فردی و گروهی، می‌تواند به ترغیب پرهیز طولانی‌مدت از این ماده کمک کند. همچنین داروها می‌توانند به بهبودی کمک کنند.
چه کسانی دچار بیماری های اعصاب و روان می‌شوند؟
● فردی با هر سن، جنس، پیشینه یا قومیت ممکن است به یک بیماری های اعصاب و روان مبتلا شود. افرادی سیاه‌پوست بیشتر از سایر افراد افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن را تجربه می‌کنند. اما مرد با احتمال بیشتری، سوء‌مصرف مواد و اختلالات شخصیت ضداجتماعی را تجربه می‌کنند. مشکلات رفتاری و بیش‌‍فعالی بیشتر در نوجوانان دیده می‌شود.
● هیچ راهی برای پیشگیری از اختلال رفتاری وجود ندارد. اما با کمک یک پزشک می‌توانید علائم را بهتر مدیریت کنید. به محض اینکه متوجه مشکلی شدید با پزشک تماس بگیرید.
جمع‌بندی
● بیماری های اعصاب و روان مانند افسردگی یا اضطراب، بر نحوه تفکر، احساس و رفتار افراد تاثیر می‌گذارد. بیش از 200 نوع بیماری روان وجود دارد. معمولاً علائم اختلالات سلامت روان با درمان بهبود می‌یابند که ممکن است شامل دارو درمانی، روان درمانی، درمان‌های جایگزین یا درمان تحریک مغز باشد. در این مقاله مروری بر انواع بیماری های اعصاب و روان انجام شد.
منابع:
درج نظر