● آبله مرغان با جوش قرمز خارش‌دار در سراسر بدن ظاهر می‌شود و سپس جوش‌ها پوسته‌پوسته خواهند شد. این بیماری بسیار مسری است و از طریق مایعات بدن و تماس با بدن پخش می‌شود. در اغلب موارد، این بیماری کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بسیار رایج است؛ اما آبله مرغان در بزرگسالان هم رخ می‌دهد.
● علت این عفونت چیست؟ چه علائمی دارد؟ و برای درمان آن باید چه‌کار کرد؟ در این مقاله از مجله مؤسسه خدمات دارویی رضوی به همه سؤالات شما در مورد این عارضه پاسخ داده‌ایم؛ پس با مطالعه ادامه مقاله اطلاعات کاملی در مورد این بیماری به دست می‌آورید.
آبله مرغان چیست؟
● آبله مرغان عفونتی است که باعث ایجاد جوش‌های (بثورات) پوستی خارش‌دار و تاول مانند می‌شود. ویروسی به نام واریسلا زوستر «varicella-zoster» علت ایجاد این عفونت است. آبله مرغان یک بیماری بسیار مسری به‌حساب می‌آید؛ اما امروزه بسیار کمتر شده است؛ چراکه واکسن کشف‌شده برای آن، شما را در برابر آن محافظت می‌کند. کودکان بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند؛ اما احتمال ابتلا به آن در بزرگسالان هم وجود دارد.
حتما بخوانید: بیماری زونا (ویروس واریسلا زوستر) چیست و چه علائمی دارد؟
● قبل از کشف اولین واکسن علیه آبله مرغان در سال 1995، تقریباً همه افراد در کودکی به این بیماری مبتلا می‌شدند. اما از اواخر دهه 1990، میزان ابتلا به این بیماری نزدیک به 90درصد کاهش پیدا کرد.
● وقتی فرد یک بار به آبله مرغان دچار شد، احتمال اینکه آن دوباره به آن مبتلا شود، بسیار کم است. بزرگسالانی که به این عارضه مبتلا می‌شوند، بسیار شدیدتر درگیر خواهند شد.
● این بیماری در سه مرحله رخ می‌دهد:
- ○ مرحله 1 شامل جوش قرمز و برجسته است. این مرحله می‌تواند چند روز طول بکشد.
- ○ مرحله 2 شامل تاول پر از مایع است. تاول‌ها بعد از حدود یک تا دو روز باز می‌شوند.
- ○ مرحله 3 زمانی است که تاول‌ها پوسته‌پوسته می‌شوند. این مرحله هم چند روز طول می‌کشد.
● معمولاً آبله مرغان در صورت و بدن شامل سینه و پشت شروع می‌شود. سپس از آنجا به بقیه بدن مانند انگشتان دست و پا سرایت می‌کند.
علائم آبله مرغان چیست؟
● علائم آبله مرغان به‌راحتی قابل مشاهده است. اغلب پزشکان با مشاهده پوست شخص می‌توانند ابتلا به بیماری را تشخیص دهند. معمولاً علائم این بیماری به ترتیب زیر رخ می‌دهد:
- ○ تب
- ○ احساس خستگی
- ○ سردرد
- ○ معده درد و از دست‌دادن اشتها
- ○ بثورات پوستی بسیار خارش‌دار و شبیه تاول‌های کوچک
- ○ برجستگی‌هایی پر از مایع
- ○ پوسته‌پوسته شدن بعد از بازشدن تاول‌ها
- ○ پوست لکه دار
● کودکانی که در مقابل آبله مرغان واکسینه شده باشند، معمولاً در برابر ابتلا به آن محافظت می‌شوند. اما این واکسن 100درصد مؤثر نیست و برخی از کودکان علی‌رغم واکسینه شدن، دچار عفونت غیرمنتظره می‌شوند. البته خبر خوب این است که این عفونت‌ها بسیار خفیف هستند.
علت آبله مرغان
● همان‌طور که گفته شد، ویروس واریسلا زوستر (VZV) دلیل عفونت آبله مرغان است. اکثر موارد ابتلا از طریق تماس با فرد آلوده رخ می‌دهد. این ویروس یک تا دو روز قبل از ظاهرشدن تاول، برای اطرافیان شما مسری است. ویروس VZV تا زمانی که تمام تاول‌ها پوسته‌پوسته نشوند، مسری هستند.
● ویروس می‌تواند از طریق زیر منتقل شود:
- ○ تماس با شخصی که به بیماری دچار است.
- ○ تنفس هوای فرد مبتلا که عطسه یا سرفه می‌کند.
- ○ تماس با مایعات چشم، بینی یا دهان فردی که آلوده است.
● چه کسانی در خطر ابتلا به آبله مرغان هستند؟ اگر واکسن این بیماری را تزریق نکرده باشید، در خطر ابتلا به آن قرار دارند. اگر در اطراف کودکان باشید یا در مدرسه یا مهدکودک کار می‌کنید، خطر شما حتی بیشتر است.
عوارض آبله مرغان
● اگرچه عوارض آبله مرغان بعید است؛ اما احتمال آن وجود دارد. عوارض این بیماری ممکن است یکی از موارد زیر باشد:
- ○ عفونت‌های باکتریایی پوست، خون و بافت‌های نرم
- ○ آنسفالیت یا سندرم ری
- ○ ذات‌الریه
- ○ کم‌آبی بدن
- ○ مشکلات مربوط به لخته شدن خون
- ○ مشکلات کبدی
● حتی زمانی که آبله مرغان شایع بود، کودکان سالم به صورت کلی به موارد خفیف به این بیماری دچار بودند؛ اما بیماری می‌تواند علائم جدی‌تری در بزرگسالان بالای 18 سال ایجاد کند.
● ابتلا به یک مورد شدید آبله مرغان می‌تواند برای افراد زیر خطرناک‌تر باشد:
- ○ نوزادانی که والدین آن‌ها آبله مرغان یا واکسن نداشته‌اند.
- ○ افراد بارداری که به بیماری دچار نشده‌اند.
- ○ همه افرادی که بالای 18 سال سن دارند.
- ○ افرادی به اختلالات سیستم ایمنی مبتلا هستند.
- ○ کسانی که به سرطان یا HIV دچارند.
- ○ افرادی که تحت شیمی‌درمانی قرار دارند.
- ○ افرادی که پیوند عضو داشتند.
آیا آبله مرغان باعث مرگ می‌شود؟
● بسیار بعید است که شخصی بر اثر آبله مرغان بمیرد؛ چراکه اکثر افراد بدون عارضه بهبود می‌یابند. از بین کسانی که بر اثر بیماری می‌میرند، بیشتر افراد بالغ هستند. در سال 2022، کمتر از 30 مورد مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری در ایالات متحده و کمتر از 1400 مورد بستری شدن در بیمارستان وجود داشت.
نحوه تشخیص آبله مرغان
● هر زمان که جوش غیر قابل ناشناخته‌ای ایجاد کردید که با علائم سرماخوردگی یا تب همراه بود، با پزشک تماس بگیرید. چراکه ممکن است ویروس شما را تحت تاثیر قرار دهد. اگر باردار هستید و در معرض آبله مرغان قرار گرفته‌اید، فوراً به پزشک اطلاع دهید. پزشک احتمالاً بتواند بیماری را بر اساس معاینه فیزیکی تاول‌های روی بدن را تشخیص دهد. همچنین آزمایش‌ها می‌تواند علت تاول‌ها را تأیید کند.
درمان آبله مرغان
● به اکثر افرادی که به آبله مرغان مبتلا شده‌اند، توصیه می‌شود تا زمانی وجود ویروس در بدنشان، علائم خود را مدیریت کنند. معمولاً برای جلوگیری از انتشار ویروس به والدین توصیه می‌شود که کودکان را از مدرسه و مهدکودک دور نگه دارند. بزرگسالان آلوده هم باید در خانه بمانند. البته مراقبت و درمان در کودکان و افراد بزرگسال می‌تواند تا حدی متفاوت باشد. در ادامه توصیه‌هایی در مورد مراقبت از کودکان و درمان بزرگسالان آورده شده است.
درمان آبله مرغان در کودکان
● والدین کودک باید مطمئن باشند که کودکشان به مقدار زیاد استراحت می‌کند و مایعات کافی می‌خورد. این بیماری در عرض یکی دو هفته خودبه‌خود از بین می‌رود.
● برای اینکه کودک احساس خارش کمتری داشته باشد، می‌توانید:
- ○ یک پارچه خنک و مرطوب را روی جوش فشار دهید.
- ○ کودک خود را خنک نگه دارید.
- ○ کودک را تشویق کنید که بدن خود نخاراند. ناخن‌های آن‌ها را کوتاه کنید تا نتوانند این کار را انجام ندهد.
- ○ لوسیون حاوی آنتی‌هیستامین را روی بثورات بمالید. این لوسیون‌ها در داروخانه موجود است. اگر محصول خاصی را نمی‌شناسید، از دکتر داروساز مشورت بگیرد.
- ○ به کودک خود یک نوع آنتی هیستامین بدون نسخه (OTC) بدهید.
- ○ هر روز کودک را با آب خنک دوش دهید. وقتی کودک را خشک می‌کنید، آن‌ها را با حوله مالش ندهید. در عوض کودک خود را خشک کنید.
- ○ برای جلوگیری از کم‌آبی، به کودک مایعات بدهید.
- ○ اگر تاول در دهان آن‌ها وجود داشته باشد، یک رژیم غذایی نرم و ملایم می‌تواند برای آن‌ها مفید باشد.
● به کودکتان آسپرین ندهید. آسپرین می‌تواند به کودکان آسیب برساند. اگر کودک شما به مسکن نیاز دارد، از استامینوفن استفاده کنید. اگر مطمئن نیستید از چه محصولی استفاده کنید، از پزشک سؤال کنید. اگر کودک شما تا 3 ماهگی به آبله مرغان مبتلا شد، خیلی سریع به پزشک خود اطلاع دهید. این عارضه برای نوزادان تازه متولد شده بیشتر از سایر افراد سالم خطرناک است.
درمان آبله مرغان در بزرگسالان
● درمان آبله مرغان بزرگسالان شبیه کودکان است. اما پزشکان احتمالاً برای بزرگسالان یک داروی ضدویروسی را توصیه کنند. بزرگسالانی که در معرض خطر علائم شدید هستند یا دارای شرایط پزشکی خاصی هستند احتمالاً از داروهای ضد ویروسی استفاده کنند. معمولاً این بیماری پس از 10 تا 14 روز از بین می‌رود.
چگونه از آبله مرغان جلوگیری کنیم؟
● همان‌طور که گفته شد آبله مرغان واکسن دارد (در برنامه کشوری این واکسن تزریق نمی‌شود). معمولاً پزشکان دو دوز از آن را برای کودکان تجویز می‌کنند. کودک باید در سن 12 تا 15 ماهگی واکسن بزند. همچنین بین 4 تا 6 سالگی یک واکسن تقویت کننده دریافت می‌کند. بزرگسالانی که به این بیماری دچار نشده‌اند، باید واکسن را دریافت کنند. اگر 13 سال یا بیشتر دارید و هرگز واکسن را دریافت نکردید، باید دو دوز را بافاصله حداقل 28 روز تزریق کنید. البته افرادی وجود دارند که نباید واکسن آبله مرغان را دریافت کنند.
● در زیر به این دسته از افراد اشاره شده است:
- ○ به واکسن یا هر بخشی از آن حساسیت دارند.
- ○ باردار هستند یا فکر می‌کنند باردار باشند.
- ○ با سیستم ایمنی خود مشکل دارند.
- ○ مبتلا به سل هستند.
- ○ حالشان خوب نیست (وقتی احساس بهتری کردید واکسن بزنید).
- ○ اخیراً تزریق خون یا هر واکسن دیگری داشته‌اند.
چشم‌انداز آبله مرغان
● در اکثر موارد بدن می‌تواند آبله مرغان را به تنهایی برطرف کند. معمولاً افراد طی یک تا دو هفته پس از تشخیص به فعالیت‌های عادی باز می‌گردند. هنگامی که این بیماری بهبود می‌یابد، اکثر افراد در برابر این ویروس مصون می‌شوند. در واقع عفونت دوباره فعال نمی‌شود؛ چراکه ویروس واریسلا زوستر در بدن یک فرد سالم غیرفعال می‌ماند. البته در موارد نادر، بیماری ممکن است دوباره ظاهر شود و باعث یک دوره دیگر آبله مرغان شود.
● البته احتمال ابتلا به زونا شایع‌تر است. زونا یک اختلال جداگانه که توسط VZV ایجاد می‌شود که بعداً در بزرگسالی رخ می‌دهد. اگر سیستم ایمنی فرد به طور موقت ضعیف شود، واریسلا زوستر ممکن است به شکل زونا دوباره فعال شود. این شرایط احتمالاً به دلیل سن بالا یا داشتن یک بیماری ناتوان‌کننده رخ می‌دهد.
جمع‌بندی
● آبله مرغان نوعی عفونت بسیار مسری است که توسط ویروس varicella-zoster ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر بر کودکان تاثیر می‌گذارد؛ اما بزرگسالان هم می‌توانند به آن مبتلا شوند. علامت بارز بیماری، جوش‌های پوستی فوق‌العاده خارش‌دار همراه با تاول است. در طی چند روز تاول‌ها ظاهر می‌شوند و شروع به سرایت می‌کنند.
● بیماری بعد از گذشت دو هفته به‌خودی‌خود از بین می‌رود. ابتلا به این عفونت بیش از یک‌بار بسیار نادر است. همچنین از زمانی کشف واکسن بیماری، موارد ابتلا کاهش یافته است. پس با تزریق واکسن از ابتلا به آن جلوگیری کنید.
منابع:
درج نظر