نیش پشه چگونه بر بدن تاثیر می گذارد؟
نیش پشه ها به دلیل تزریق بزاق خود به زیر پوست، می تواند تاثیرات مختلفی بر بدن انسان داشته باشد. این بزاق حاوی آنزیم هایی است که به پشه کمک می کند تا خون را رقیق کرده و راحت تر از رگ ها عبور کند. در عوض، این آنزیم ها موجب واکنش سیستم ایمنی بدن می شوند که به شکل التهاب، قرمزی و خارش در محل نیش خود را نشان می دهد. این واکنش معمولا نتیجه ترشح هیستامین از بدن است که باعث تحریک عصب ها در ناحیه نیش و احساس خارش می شود.
در بیشتر موارد، نیش پشه ها خطرات زیادی ندارد و علائم آن پس از چند روز به طور طبیعی کاهش می یابد. با این حال، در برخی افراد، نیش پشه می تواند منجر به واکنش های آلرژیک شود. این واکنش ها ممکن است به شکل تورم شدید، کهیر یا حتی شوک آلرژیک بروز کند. علاوه بر این، اگر فرد به طور مکرر و شدید به نیش پشه ها دچار شود، احتمال بروز عفونت های ثانویه نیز وجود دارد، به ویژه اگر فرد به ناحیه نیش دست بزند و آن را خراش دهد. نیش پشه ها به ویژه در مناطقی که بیماری هایی مانند مالاریا، تب دنگی، زیکا و چیکونگونیا شیوع دارند، می تواند خطرناک باشد. پشه ها به عنوان ناقلین این بیماری ها عمل می کنند و با نیش زدن فرد آلوده و سپس نیش زدن فرد سالم، ویروس ها و انگل ها را منتقل می کنند. این بیماری ها ممکن است علائم شدیدی مانند تب، سردرد، درد عضلانی و در برخی موارد مشکلات جدی تر ایجاد کنند. بنابراین، پیشگیری از نیش پشه ها و کنترل آنها در مناطقی که این بیماری ها شایع است، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
علائم پشه گزیدگی
وقتی پشه ای فردی را نیش می زند، بزاق پشه به داخل پوست فرد تزریق می شود که موجب واکنش های مختلف در بدن می شود. بدن به این مواد شیمیایی وارد شده واکنش نشان می دهد و اغلب اولین علامت آن خارش است. این خارش به دلیل ترشح هیستامین از بدن است که باعث تحریک اعصاب در ناحیه نیش می شود. علاوه بر خارش، محل نیش دچار قرمزی و التهاب می شود. این التهابات به دلیل پاسخ سیستم ایمنی بدن به مواد موجود در بزاق پشه است که برای رقیق کردن خون به داخل پوست تزریق می شود. در برخی موارد، تورم در ناحیه نیش نیز مشاهده می شود که نشان دهنده واکنش شدیدتر بدن به این مواد است.
علت گزیده شدن توسط پشه چیست
پشه ها انسان ها را به دلایل مختلفی نیش می زنند، و علت گزیده شدن به جلب توجه پشه ها توسط برخی عوامل طبیعی و شیمیایی مرتبط با بدن انسان است. برای درک بهتر این موضوع، باید به رفتار پشه ها و عوامل جذب کننده آن ها به انسان ها توجه کنیم. پشه ها به طور عمده به دنبال منابع خون برای تغذیه هستند. تنها پشه های ماده به خون نیاز دارند، چرا که خون برای تولید تخم های آن ها ضروری است. پشه های نر نیازی به خون ندارند و از شیرینی های موجود در گل ها و سایر منابع گیاهی تغذیه می کنند. پشه های ماده به دلیل نیاز به پروتئین های موجود در خون انسان ها و حیوانات خون گرم، به جستجوی منابع خون می پردازند.
عوامل متعددی باعث جذب پشه ها به انسان ها می شوند. اولین عامل، گاز دی اکسید کربن است که همه انسان ها هنگام تنفس از خود متصاعد می کنند. پشه ها به ویژه به مقادیر زیاد دی اکسید کربن توجه می کنند و این گاز آن ها را به سمت منبع خود جذب می کند. افرادی که بیشتر ورزش کرده اند یا در محیط های گرم و مرطوب قرار دارند، دی اکسید کربن بیشتری تولید می کنند، به همین دلیل بیشتر در معرض نیش پشه ها قرار دارند.
عامل دیگری که پشه ها را به خود جذب می کند، ترکیب های شیمیایی موجود در عرق انسان است. برخی از این ترکیب ها مانند اسید لاکتیک و اسید اوریک به ویژه برای پشه ها جذاب هستند. این ترکیب ها از طریق غدد عرق در پوست آزاد می شوند و باعث جذب پشه ها به بدن می شوند.
همچنین دما و رطوبت بدن نقش مهمی در جذب پشه ها دارد. پشه ها به گرما حساس هستند و به راحتی منابع گرم را شناسایی می کنند. بدن انسان که به طور طبیعی گرمای خاص خود را تولید می کند، برای پشه ها یک سیگنال جذاب است. در مکان هایی که رطوبت بالا باشد، پشه ها به راحتی انسان ها را پیدا می کنند زیرا رطوبت و گرما شرایط مطلوبی برای جلب توجه پشه ها ایجاد می کند.
در نهایت، رنگ لباس نیز می تواند بر جذب پشه ها تاثیر بگذارد. پشه ها بیشتر به رنگ های تیره مانند سیاه و آبی جذب می شوند. این رنگ ها به دلیل جذب بیشتر حرارت و دی اکسید کربن از محیط، برای پشه ها جذاب تر هستند.در نتیجه، گزیده شدن توسط پشه ها ناشی از ترکیب عواملی است که بدن انسان را برای آن ها جذاب می سازد. در حالی که نیش پشه ها تنها به خاطر تغذیه آن ها از خون صورت می گیرد، این فرآیند به دلیل واکنش های شیمیایی و فیزیکی بدن انسان ها به راحتی رخ می دهد.
مشکلات و عوارض جانبی ناشی از نیش پشه چیست؟
نیش پشه ها می تواند طیف وسیعی از مشکلات و عوارض برای بدن ایجاد کند که از علائم خفیف تا مشکلات جدی و تهدیدکننده سلامت متغیر است. این عوارض بسته به شرایط فردی و حساسیت بدن می تواند متفاوت باشد. در ادامه به برخی از مهم ترین مشکلات ناشی از نیش پشه اشاره می کنم:
یکی از رایج ترین واکنش ها به نیش پشه، خارش و التهاب است. زمانی که پشه نیش می زند، بزاق آن وارد بدن می شود و سیستم ایمنی بدن برای مقابله با این مواد، واکنش نشان می دهد. این واکنش معمولا به شکل التهاب، قرمزی و خارش در محل نیش بروز می کند. در بیشتر موارد، این علائم طی چند روز کاهش می یابند، اما در برخی افراد، شدت خارش ممکن است بیشتر شده و آزاردهنده تر شود.
از دیگر عوارض شایع می توان به عفونت های ثانویه اشاره کرد. اگر فرد به طور مکرر ناحیه نیش را بخاراند، این عمل می تواند به ورود باکتری ها به پوست منجر شود و موجب ایجاد عفونت هایی مانند آبسه یا سلولیت (عفونت بافت های زیرین پوست) گردد. این عفونت ها معمولا با علائمی مانند درد، تورم، قرمزی و گرمای محلی همراه هستند و در صورت عدم درمان به موقع، می توانند گسترش یابند.
واکنش های آلرژیک نیز از دیگر عوارض جدی نیش پشه هستند. در برخی افراد، نیش پشه ممکن است باعث بروز واکنش های شدید آلرژیک مانند کهیر، تورم زیاد یا مشکلات تنفسی شود. در موارد نادر، این واکنش ها می توانند به شوک آلرژیک منجر شوند که نیاز به درمان فوری دارد.
پشه ها علاوه بر عوارض ظاهری، می توانند ناقل بیماری های خطرناکی نیز باشند. بیماری هایی مانند مالاریا، تب دنگی، زیکا، چیکونگونیا و ویروس غرب نیل از جمله بیماری هایی هستند که پشه ها می توانند به انسان منتقل کنند. این بیماری ها علائم شدیدی مانند تب بالا، سردرد، درد عضلانی، راش های پوستی و در موارد حادتر، اختلالات عصبی یا حتی مرگ را به دنبال دارند. خطر ابتلا به این بیماری ها به ویژه در مناطقی که پشه های حامل این ویروس ها شایع هستند، بیشتر است.
افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند مبتلایان به HIV/AIDS یا بیماران سرطانی تحت درمان با داروهای سرکوب کننده ایمنی، ممکن است نسبت به نیش پشه حساسیت بیشتری نشان دهند. در این افراد، احتمال بروز عفونت های شدیدتر یا واکنش های آلرژیک خطرناک تر بیشتر است.
در نهایت، در حالی که نیش پشه ها اغلب مشکلات جزئی به وجود می آورند که طی چند روز برطرف می شود، در برخی موارد خاص و برای افراد حساس، این نیش ها می توانند به عوارض جدی و پیچیده تری منجر شوند. بنابراین، جلوگیری از نیش پشه ها و درمان مناسب در صورت بروز علائم شدید از اهمیت زیادی برخوردار است.
برای جلوگیری از گزیده شدن توسط پشه چه کنیم؟
برای پیشگیری از گزیده شدن توسط پشه ها، چندین روش موثر وجود دارد که می تواند به شما کمک کند از نیش پشه ها در امان بمانید و خطر مشکلات بهداشتی ناشی از آن ها را کاهش دهید. در ادامه، به بررسی این روش ها می پردازیم:
استفاده از دافع های حشرات: یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از نیش پشه ها، استفاده از اسپری ها و کرم های دافع حشرات است. این محصولات معمولا شامل موادی مانند DEET یا پیکارییدین هستند که به طور موثر پشه ها را از شما دور نگه می دارند. این دافع ها باید روی پوست و لباس ها به خصوص در مکان های گرم و مرطوب که پشه ها فراوان هستند، استفاده شوند.
پوشیدن لباس های مناسب: پشه ها جذب رنگ های تیره و پوست های باز می شوند. بنابراین، توصیه می شود در مناطق با پشه های زیاد، از لباس های بلند و پوشیده مانند پیراهن آستین بلند و شلوار بلند استفاده کنید. همچنین، پوشیدن لباس های روشن می تواند تا حدی پشه ها را از شما دور کند.
استفاده از پشه بند: در مناطقی که پشه ها بسیار فعال هستند، به خصوص در شب، استفاده از پشه بند هنگام خواب از مهم ترین روش های محافظت در برابر نیش پشه هاست. این وسیله از ورود پشه ها به محل خواب جلوگیری کرده و به شما اجازه می دهد در امنیت بخوابید.
نصب توری بر روی درها و پنجره ها: برای جلوگیری از ورود پشه ها به خانه، می توانید توری های مخصوصی بر روی درها و پنجره ها نصب کنید. این توری ها باید به درستی نصب شوند تا هیچ گونه شکافی برای ورود پشه ها باقی نماند.
حذف منابع آب راکد: پشه ها در مکان های با آب راکد مانند گلدان ها، سطل های زباله یا حوضچه های کوچک تخم گذاری می کنند. برای کاهش تعداد پشه ها در اطراف خانه، بهتر است منابع آب راکد را از بین ببرید و از تجمع آب در هر مکانی جلوگیری کنید.
استفاده از دستگاه های دفع پشه: دستگاه های دفع پشه مانند دستگاه های بخارپاش یا پشه کش های الکتریکی نیز می توانند در داخل خانه کمک کننده باشند. این دستگاه ها با پخش مواد دفع کننده به هوا، پشه ها را از محیط دور می کنند و به کاهش جمعیت پشه ها در فضای بسته کمک می کنند.
استفاده از گیاهان دفع کننده پشه: برخی گیاهان مانند ریحان، نعناع، ترخون و لیمو خاصیت دفع کننده پشه دارند. شما می توانید این گیاهان را در گلدان ها یا در حیاط خود بکارید تا به طور طبیعی پشه ها را از محیط دور نگه دارید.
مراقبت هنگام سفر به مناطق پرخطر: اگر به مناطقی سفر می کنید که احتمال شیوع بیماری های مرتبط با پشه ها مانند مالاریا یا تب دنگی وجود دارد، باید اقدامات پیشگیرانه بیشتری انجام دهید. این اقدامات شامل استفاده از داروهای ضد پشه و دریافت واکسن های مناسب برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری ها می شود.
با رعایت این روش ها می توانید از گزیده شدن توسط پشه ها جلوگیری کرده و خطر ابتلا به بیماری های ناشی از آن ها را کاهش دهید. این اقدامات پیشگیرانه به ویژه در مناطق گرم و مرطوب و استوایی که پشه ها به طور معمول فعالیت دارند، بسیار مهم هستند.
درمان نیش پشه و خارش و التهاب آن در منزل
برای درمان خانگی نیش پشه و کاهش علائم آن مانند خارش و التهاب، روش های خانگی بسیاری وجود دارند که می توانند به راحتی در منزل استفاده شوند. در ادامه به برخی از این درمان های خانگی موثر اشاره می کنیم:
کمپرس سرد: یکی از سریع ترین روش ها برای کاهش تورم و خارش ناشی از نیش پشه، استفاده از کمپرس سرد است. یک تکه پارچه تمیز را با آب سرد مرطوب کرده و آن را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی محل نیش قرار دهید. این کار به تسکین خارش و کاهش التهاب کمک می کند.
عسل: عسل دارای خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی است که می تواند به تسکین ناحیه نیش کمک کند. مقداری عسل را روی محل نیش بمالید و بگذارید چند دقیقه بماند. این کار نه تنها التهاب را کاهش می دهد، بلکه به جلوگیری از عفونت نیز کمک می کند.
آلوئه ورا: ژل آلوئه ورا خاصیت تسکین دهندگی و ضدالتهابی دارد. برای کاهش التهاب و خارش ناشی از نیش پشه، می توانید ژل آلوئه ورا را از برگ آن استخراج کرده و به طور مستقیم روی محل نیش بمالید.
سرکه سیب: سرکه سیب خواص ضدالتهابی و ضدعفونی کننده دارد که می تواند به تسکین خارش و سوزش نیش پشه کمک کند. برای استفاده، مقداری سرکه سیب را روی پنبه بریزید و آن را روی ناحیه نیش قرار دهید.
آرد جو دوسر: جو دوسر یک ماده طبیعی است که خواص ضدالتهابی دارد و می تواند به تسکین خارش و التهاب کمک کند. می توانید یک خمیر رقیق از جو دوسر و آب درست کنید و آن را روی محل نیش بگذارید تا به کاهش التهاب و خارش کمک کند.
روغن درخت چای: روغن درخت چای دارای خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی است و می تواند به کاهش التهاب و جلوگیری از عفونت در محل نیش کمک کند. چند قطره از این روغن را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل مخلوط کرده و روی نیش بمالید.
این درمان های خانگی می توانند به سرعت علائم نیش پشه را کاهش دهند و به شما کمک کنند تا از ناراحتی های ناشی از آن راحت شوید. در صورت شدیدتر شدن علائم یا بروز عوارض دیگر، بهتر است با پزشک مشورت کنید.برخی از پرکاربردترین داروهای کاهنده خارش و التهاب نیش پشه
کرم هیدروکورتیزون (Hydrocortisone cream)
آنتی هیستامین های خوراکی (مانند دیفن هیدرامین / Benadryl)
کرم ها یا پمادهای ضدباکتری مانند نیوسپورین (Neosporin)
کرم های ضدالتهاب غیر استروئیدی (مانند ایبوپروفن)
پماد یا کرم های حاوی لیدوکائین (Lidocaine)
درج نظر