مانیتول Mannitol


● مانیتول نوعی کربوهیدرات به نام الکل قند یا پلیول است. طعم شیرین و خاصیت خنک کنندگی در دهان دارد.

● مانیتول به عنوان یک شیرین کننده کم کالری استفاده می شود، زیرا به خوبی توسط روده ها جذب نمی شود.

● مانیتول همچنین به عنوان یک دارو استفاده می شود، زیرا دارای خواص ادرارآور و اسمزی است.

● با افزایش مقدار ادرار و بیرون کشیدن آب از سلول ها عمل می کند.

● مانیتول برای درمان فشار بالای مغز یا چشم، نارسایی کلیه، مصرف بیش از حد دارو و فیبروز کیستیک استفاده می شود.

● مانیتول به صورت تزریقی یا استنشاقی تجویز می شود.

 

مکانیسم اثر

● مانیتول یک الکل قندی است که از غشای سلولی عبور نمی کند و به عنوان یک عامل اسمزی عمل می کند.

● فشار اسمزی پلاسما و مایع لوله ای را افزایش می دهد و یک گرادیان اسمزی ایجاد می کند که از جذب مجدد آب و الکترولیت ها توسط لوله های کلیوی جلوگیری می کند.

● این منجر به افزایش برون ده ادرار و دیورز می شود.

● مانیتول همچنین با ایجاد شیب اسمزی بین پلاسما و مایع مغزی نخاعی یا زلالیه به ترتیب فشار داخل جمجمه و داخل چشم را کاهش می دهد.

● این باعث می شود آب از مغز یا بافت های چشم به داخل پلاسما حرکت کند و حجم و فشار نواحی آسیب دیده کاهش یابد.

● علاوه بر این، مانیتول ممکن است با افزایش هیدراتاسیون مایع سطح راه هوایی و کاهش ویسکوزیته مخاط، پاکسازی موکوسیلیاری را در ریه های بیماران فیبروز کیستیک افزایش دهد.

● این ممکن است عملکرد ریوی را بهبود بخشد و خطر عفونت را کاهش دهد.

فارماکودینامیک

● مانیتول یک دیورتیک است که متعلق به کلاس تیازید مانند است که با مهار سمپورتر کلرید سدیم (NCC) در لوله پیچیده دیستال کلیه عمل می کند.

● این حالت منجر به افزایش دفع سدیم، کلرید و آب و کاهش بازجذب کلسیم می شود.

● مانیتول همچنین کربنیک انیدراز را در دوزهای بالا مهار می کند که منجر به افزایش دفع بی کربنات و پتاسیم می شود.

● مانیتول با کاهش حجم پلاسما و مقاومت عروق محیطی فشار خون را کاهش می دهد.

● مانیتول همچنین علائم ادم را با کاهش تجمع مایع در بافت ها بهبود می بخشد

فارماکوکینتیک

● مانیتول از راه خوراکی جذب ضعیفی دارد و عمدتاً به صورت داخل وریدی یا استنشاقی تجویز می شود.

● در بدن متابولیزه نمی شود و بدون تغییر از طریق کلیه ها دفع می شود.

● نیمه عمر حذف حدود 72 دقیقه و کلیرانس حدود 7 میلی لیتر در دقیقه بر کیلوگرم است.

● حجم توزیع حدود 0.5 لیتر بر کیلوگرم است.

موارد مصرف مانیتول

● کاهش فشار داخل جمجمه ای مرتبط با ادم مغزی و/یا توده مغزی

● کاهش فشار داخل چشمی در فشار خون و گلوکوم چشمی

● تقویت دیورز قبل از ایجاد نارسایی غیرقابل برگشت کلیه

● افزایش دفع ادراری مواد سمی

● بهبود عملکرد ریوی در بیماران سیستیک فیبروزیس 18 ساله و بالاتر که تست تحمل برونشیتول (BTT) را گذرانده اند.

 

مقدار مصرف مانیتول

● دوز مانیتول به شرایط تحت درمان، پاسخ بیمار و سایر عوامل بستگی دارد.

● برای فشار خون بالا، دوز شروع معمول 20 میلی گرم خوراکی یک بار در روز است که در صورت نیاز می توان آن را تا 60 میلی گرم افزایش داد.

● برای ادم، دوز معمول 40 میلی گرم خوراکی یک بار در روز است که پس از کنترل وضعیت، می توان آن را به 10-20 میلی گرم کاهش داد. ممکن است در موارد مقاوم از دوزهای بالاتر تا 80 میلی گرم استفاده شود.

● ممکن است برای بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی یا کبدی، یا برای کسانی که داروهای دیگری که ممکن است با مانیتول تداخل دارند، تنظیم دوز مورد نیاز باشد.

 

موارد منع مصرف

● مانیتول در افراد مبتلا به آنوری، هیپوولمی شدید، احتقان عروق ریوی شدید یا ادم ریوی، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و خونریزی داخل جمجمه فعال به جز در هنگام کرانیوتومی منع مصرف دارد.

● اگر به آن حساسیت دارید، یا اگر به بیماری کلیوی شدید یا طولانی مدت، تورم یا احتقان در ریه ها، نارسایی شدید قلبی، خونریزی در مغز که مربوط به جراحی نیست، کم آبی شدید یا کم آبی شدید، نباید مانیتول دریافت کنید.

● اگر کلیه های شما قبلاً از کار افتاده اند و نمی توانید ادرار کنید.

 

عوارض جانبی مانیتول

● مانیتول ممکن است عوارض جانبی جدی مانند واکنش های آلرژیک، عدم تعادل الکترولیت، آسیب کلیه، بدتر شدن نارسایی قلبی، کم آبی بدن و سمیت CNS را ایجاد کند.

● عوارض جانبی شایع مانیتول ممکن است شامل احتقان ریوی، عدم تعادل مایعات و الکترولیت ها، خشکی دهان، تشنگی، سردرد، تاری دید، سرگیجه، حالت تهوع، احتباس ادرار، احتباس مایعات (ادم)، درد بازو، آبریزش بینی و استفراغ باشد.

● برخی از عوارض جانبی استنشاق مانیتول ممکن است شامل سرفه، تنگی نفس، خس خس سینه و کاهش حجم بازدم اجباری باشد.

 

تداخلات دارویی

سیس پلاتین , سیکلوسپورین , نیتروگلیسیرین , آسپرین , لیتیوم , لورازیدون

● مانیتول ممکن است با سایر داروهایی که بر کلیه ها، فشار خون یا قند خون تأثیر می گذارد، مانند آمینوگلیکوزیدها، دی کلرفنامید، لورازیدون، نیتروگلیسیرین، سولفات سدیم، وکلوسپورین، آسپرین، سیس پلاتین، سیکلوسپورین، دیورتیک ها، لیتیوم، داروهای عفونت، NSAID ها و پانکرلیپاز

● شما باید قبل از استفاده از مانیتول در مورد تمام داروها، مکمل ها و محصولات گیاهی که استفاده می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.

 

هشدارها

● مانیتول ممکن است عوارض جانبی جدی مانند فشار خون پایین، سطوح پایین سدیم، کم آبی بدن، آسیب کلیه و واکنش های آلرژیک ایجاد کند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم فوراً به پزشک مراجعه کنید.

● مانیتول همچنین ممکن است باعث سردرد، حالت تهوع، استفراغ یا خشکی دهان شود. اینها عوارض جانبی رایجی هستند که ممکن است با گذشت زمان یا تنظیم دوز از بین بروند.

● مانیتول ممکن است با سایر داروها مانند لیتیوم، دیگوکسین، رقیق کننده های خون یا داروهای ضد دیابت تداخل داشته باشد. قبل از استفاده از مانیتول در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.

● مانیتول برای افرادی که نارسایی قلبی، خونریزی در مغز یا کم آبی شدید دارند توصیه نمی شود.

 

نکات قابل توصیه

قبل از استفاده از مانیتول، باید:
● اگر به مانیتول یا هر ماده دیگری حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.

● در مورد سابقه پزشکی خود به پزشک خود بگویید، به خصوص اگر مشکلات کلیوی، قلبی یا کبدی، دیابت یا اختلالات خونریزی دارید.

● در مورد تمام داروها ، مکمل ها و محصولات گیاهی که از آنها استفاده می کنید ، به پزشک خود بگویید ، به خصوص اگر بر کلیه ها ، فشار خون یا قند خون شما تأثیر بگذارد.

● از الکل و سایر موادی که ممکن است شما را کم آب کنند یا با مانیتول تداخل داشته باشند، خودداری کنید.

● مصرف مایعات، خروجی و وزن خود را به طور منظم کنترل کنید.

● دستورالعمل های پزشک خود را در مورد نحوه استفاده، نگهداری و دفع مانیتول دنبال کنید.

 

مصرف در بارداری

● مانیتول در گروه بارداری B2 طبقه‌بندی می‌شود، به این معنی که شواهد کافی برای تعیین ایمنی یا خطر آن در دوران بارداری وجود ندارد.

مصرف در شیردهی

● مانیتول ممکن است به شیر مادر نفوذ کند و نوزاد شیرده را تحت تاثیر قرار دهد.

● بنابراین استفاده از مانیتول در دوران شیردهی توصیه نمی شود.

● اگر در دوران شیردهی هستید و نیاز به استفاده از مانیتول دارید، با پزشک خود در مورد خطرات و فواید احتمالی صحبت کنید.

● ممکن است لازم باشد شیردهی را متوقف کنید یا از یک روش جایگزین برای تغذیه کودک خود استفاده کنید.
 

دارو های مشابه

ایزوسورباید دی نیترات , ایزوسورباید مونو نیترات , هیپرتونیک , گلیسرول فنیل بوتیرات , آمینولوولینیک اسید خوراکی

● سایر داروهای دیورتیک عبارتند از اوره، گلیسیرین و ایزوسورباید.

● سایر داروهایی که اثرات مشابهی دارند عبارتند از سالین هیپرتونیک و گلیسرول.

 

اشکال دارو مانیتول

● مانیتول در اشکال مختلف دارویی مانند محلول تزریقی، محلول قطره ای، کپسول استنشاقی و کیت استنشاقی موجود است.

● محلول تزریقی برای انفوزیون داخل وریدی برای درمان ادم مغزی، فشار خون چشم، گلوکوم، نارسایی حاد کلیه و دفع مواد سمی از طریق ادرار استفاده می شود.

● محلول برای قطره ای در طی روش های جراحی ترانس پیشابراه استفاده می شود.

● کپسول استنشاقی برای آزمایش چالش برونش برای تشخیص آسم استفاده می شود.

● کیت استنشاقی برای بهبود عملکرد ریوی در بیماران سیستیک فیبروزیس استفاده می شود.
"داروهای معرفی شده و مشاوره دارویی به معنای تجویز نمی باشند. لطفا پیش از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید."

بنر مشاوره دارویی
 
برای دسترسی به کانال های شرکت خدمات دارویی رضوی بر روی پیام رسان مدنظر کلیک کنید:

🟣 اینستاگرام 🟡 لینکدین 🔵 تلگرام 🟠 ایتا 🟢 بله

نظر خود را درباره خدمات ما بگویید:

لینک نظرسنجی
 

پرسش از دکتر داروساز


سوالات کاربران
    تاکنون نظری برای این مطلب درج نشده است.