● یائسگی کاهش طبیعی تولید هورمون تناسلی زنانه و پایان سیکل‌های قاعدگی زنان است. معمولاً این شرایط در دهه 40 یا 50 زندگی شروع می‌شود. علائم رایج یائسگی شامل گرگرفتگی، خشکی واژن، لرز، تعریق شبانه، افزایش وزن، پریودهای نامنظم، خلق‌وخوی ناپایدار، کاهش میل جنسی، خواب نامناسب، تحلیل استخوان، سردرد، اضطراب و افسردگی است.
● از آنجایی که این یک فرایند کاملاً طبیعی است، درمان‌ها در درجه اول بر مدیریت علائم تمرکز دارند. انواع داروهای دارویی در دسترس هستند؛ اما خطر عوارض جانبی، بسیاری از خانم‌ها را به استفاده از درمان‌های جایگزین در کنار درمان‌های مرسوم سوق می‌دهد. استفاده از انواع مکمل یائسگی یکی از درمان‌های جایگزین است.
● در این مقاله از مؤسسه خدمات دارویی رضوی به معرفی انواع مکمل های دوران یائسگی پرداخته‌ایم. اگر به دنبال مکمل‌های ضروری برای دوران یائسگی هستید تا آخر مقاله همراه ما باشید.
اهمیت تغذیه در دوران یائسگی
● برخی از افراد بدون مشکل یائسه می‌شوند، درحالی که برخی دیگر ناراحتی و مشکلات زیادی را تجربه می‌کنند. تغییرات سبک زندگی مانند اصلاح رژیم غذایی و مدیریت استرس می‌تواند تا حد زیادی به تسکین علائم کمک کند؛ اما اگر متوجه شدید که علائم یائسگی با کیفیت زندگی و سلامت کلی شما تداخل دارد، از پزشک مشورت بگیرید.
● بسیاری از خانم‌ها این سؤال را می‌پرسند که آیا یک قرص یا پودر جادویی وجود ندارد که بتوان علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و افزایش وزن را از بین برد؟ پیروی از رژیم‌های غذایی مناسب و مصرف یک‌سری مکمل‌ها ممکن است به کاهش موقت چند گرم وزن کمک کند؛ اما اگر سبک زندگی سالمی را دنبال نمی‌کنید، احتمالاً با مشکلاتی از جمله کاهش شدید تراکم استخوان در دوران یائسگی روبه‌رو شوید. مصرف یک رژیم غذایی متعادل از سبزیجات، کلسیم و سویا می‌تواند تا حد زیادی به تسکین علائم و اطمینان از دریافت تمام مواد مغذی موردنیاز کمک می‌کند.
● اگرچه مصرف غذاهای مغذی، مراقبت خوب از خود و ورزش‌کردن جهت مراقبت از خودتان بسیار مفید هستند. اما استفاده از انواع گیاهان دارویی و مکمل یائسگی هم می‌تواند حائز اهمیت باشد. شما برای کاهش مشکلات خودتان در این دوران یائسگی باید این مکمل‌ها را بشناسید. در ادامه به معرفی انواع مکمل یائسگی پرداخته شده است.
بهترین مکمل یائسگی کدام است؟
● بهترین مکمل یائسگی وجود ندارد؛ چراکه باید قبل از شروع مصرف هر گونه ویتامین یا مکمل با پزشک صحبت کنید. در ادامه برخی از مکمل‌هایی که احتمالاً پزشکان در دوران یائسگی توصیه می‌کنند، آورده شده است. البته قبل از مصرف به هشدارها، دوز و البته توصیه‌های متخصص توجه کنید. مکمل‌های ضروری برای دوران یائسگی شامل موارد زیر هستند.
1. کوهوش سیاه
● کوهوش سیاه (Actaea racemosa) یک گیاه گل‌دار است که در نواحی شرقی آمریکای شمالی رشد می‌کند. این گیاه مدت‌هاست که در طب گیاهی بومی برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شود. امروزه کوهوش سیاه برای کاهش تعریق شبانه و گرگرفتگی مرتبط با یائسگی استفاده می‌شود.
● اگر سابقه بیماری کبدی دارید، استفاده از کوهوش سیاه توصیه نمی‌شود. برخی گزارش‌ها به واکنش‌های نامطلوب مکمل‌های آلوده اشاره می‌کنند؛ بنابراین، مکمل‌هایی را انتخاب کنید که از هر نظر آزمایش شده‌اند. عوارض جانبی این گیاه نسبتاً نادر است؛ اما بیشترین گزارش‌ها شامل تهوع خفیف، ناراحتی معده و بثورات پوستی است.
2. کلسیم
● یکی از عوارض دوران یائسگی، تحلیل رفتن استخوان‌هاست. کلسیم در سلامت استخوان نقش مهمی دارد. اگر در حال حاضر غذاهای غنی از کلسیم زیادی مانند محصولات لبنی و سبزیجات برگدار مصرف می‌کنید، احتمالاً از طریق رژیم غذایی خودتان کلسیم کافی دریافت می‌کنید.
● یک متخصص بیان می‌کند که کلسیمی که در رژیم غذایی باشد تا حد امکان به مکمل‌ها ترجیح داده می‌شود؛ اما اگر مشکلات گوارشی یا عدم تحمل لاکتوز دارید، ممکن است نتوانید کلسیم غذایی کافی دریافت کنید. اگر از طریق غذا به اندازه کافی کلسیم دریافت نمی‌کنید، پزشک ممکن است مکمل کلسیم را برای کمک به شما جهت رسیدن به 1000 تا 1200 میلی‌گرم در روز توصیه کند. البته این مقدار به سن شخص بستگی دارد.
● اگر در حال حاضر کلسیم کافی دریافت می‌کنید، از مصرف مکمل‌ها اجتناب کنید. مصرف بیش از حد این ماده می‌تواند به هیپرکلسمی، انباشته شدن کلسیم در جریان خون کمک کند. به طور کلی کلسیم یک مکمل بی‌خطر است؛ اما مانند هر چیز دیگری، باید در حد اعتدال مصرف شود. مصرف زیاد این ماده می‌تواند شما را به یبوست دچار کند.
3. شبدر قرمز
● شبدر قرمز (Trifolium pratense) یک گیاه گل‌دار علفی از خانواده حبوبات است و به‌عنوان یک مکمل یائسگی به شمار می‌آید. این گیاه منبع غنی از ایزوفلاون‌ها است. ایزوفلاون‌ها مشابه هورمون استروژن عمل می‌کنند؛ در نتیجه می‌توانند به کاهش علائم مرتبط با کم بودن تولید استروژن که همراه با یائسگی رخ می‌دهد، کمک کنند.
● شبدر قرمز اغلب برای درمان یا پیشگیری از علائم مختلف یائسگی نظیر تحلیل استخوان، گرگرفتگی و تعریق شبانه استفاده می‌شود. مروری بر 11 مطالعه روی زنان یائسه نشان داد که شبدر قرمز در کاهش گرگرفتگی موثرتر از دارو بود. البته این شواهد ضعیف است و به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
● هیچ عارضه جانبی جدی برای مصرف این گیاه گزارش نشده است؛ اما احتمال علائم خفیف مانند سردرد و حالت تهوع وجود دارد. البته توصیه می‌شود به دلیل نبود اطلاعات ایمنی قوی، نباید شبدر قرمز را برای از بیشتر از یک سال استفاده کرد. همچنین این گیاه گل‌دار ممکن است برای کودکان، زنان باردار یا شیرده یا زنان مبتلا به سرطان سینه یا سایر سرطان‌های حساس به هورمون ایمن نباشد.
4. دونگ کوای
● دونگ کوای (Angelica sinensis) که به‌عنوان جینسنگ زن شناخته می‌شود، یک گیاه آسیایی است که به کرفس، هویج و جعفری نزدیک است. این گیاه در مناطق سردتر چین، کره و ژاپن رشد می‌کند. دونگ کوای اغلب در طب سنتی چینی برای حمایت از سلامت زنان و درمان علائم مرتبط با سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و یائسگی استفاده می‌شود.
● علی‌رغم محبوبیت دونگ کوای، تحقیقات انسانی بسیار کمی برای حمایت از اثربخشی دانگ کوای برای علائم یائسگی وجود دارد. یک مطالعه روی 71 زن که دونگ کوای و دارو را مقایسه کرد، هیچ تفاوت قابل‌توجهی در گرگرفتگی یا خشکی واژن نشان نداد. اما دو مطالعه جداگانه استفاده از dong quai در ترکیب با گیاهان دیگر از جمله شبدر قرمز، کوهوش سیاه و بابونه نشان داد که گرگرفتگی و تعریق شبانه به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
● به طور کلی دانگ کوای برای اکثر بزرگسالان بی‌خطر است؛ اما ممکن است حساسیت پوست را به خورشید افزایش دهد. همچنین احتمالاً باعث رقیق‌شدن خون شود؛ بنابراین استفاده از آن در بین افرادی که قرص رقیق کننده خون مصرف می‌کنند، ممنوع است.
5. یام وحشی
● قرص‌های ساخته شده از گونه‌های خاصی از یام وحشی جایگزین‌های مناسبی برای هورمون درمانی یائسگی هستند. برخی از ترکیبات طبیعی موجود در این گیاه شبیه به استروژن و پروژسترون است؛ اما احتمالاً در افراد فعال نباشند. البته تاکنون مطالعات بالینی نشان نداده‌اند که یام وحشی علائم یائسگی را کاهش می‌دهند.
6. روغن گل مغربی
● از دانه‌های گل مغربی (Oenothera biennis) برای تهیه روغن گل مغربی (EPO) استفاده می‌شود. این گیاه گل‌دار بومی مرکز و شرق آمریکای شمالی است و روغن دانه آن اغلب برای درمان علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و تحلیل استخوان استفاده می‌شود. پس می‌توان روغن گل مغربی را هم به‌عنوان یک مکمل یائسگی معرفی کرد.
● نتایج پژوهش‌ها در مورد تأثیرات این مکمل یائسگی متفاوت است. یک مطالعه قدیمی به این نتیجه رسید که روغن گل مغربی در کاهش گرگرفتگی مؤثرتر از دارو نیست. اما یک مطالعه جدیدتر اشاره کرد که EPO تقریباً 10درصد در کاهش شدت گرگرفتگی مؤثرتر از دارو بود.
● به طور کلی استفاده کوتاه مدت از EPO برای اکثر بزرگسالان بی‌خطر است. البته عوارض جانبی گزارش شده خفیف است که می‌تواند شامل حالت تهوع و درد معده باشد. روغن گل مغربی ممکن است با برخی از داروهای HIV تداخل منفی داشته باشد. قبل از مصرف EPO به ویژه اگر از مکمل‌ها یا داروهای دیگری استفاده می‌کنید، باید با پزشک صحبت کنید.
7. ویتامین D
● ویتامین D برای جذب کلسیم بسیار حیاتی است. برخی از افراد می‌توانند از طریق قرارگرفتن در معرض نور خورشید و غذاهای حاوی ویتامین D به اندازه کافی آن را دریافت کنند. اما اگر یک خانم به طرف یائسگی می‌روید، احتمالاً در معرض خطر کمبود قرار داشته باشید؛ بنابراین از پزشک در مورد مکمل‌های ویتامین D سؤال کنید. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که مصرف منظم مکمل‌های ویتامین D بعید است به اکثر افراد کمک کند. البته توصیه‌های پزشک باتوجه به سلامت فردی و عوامل خطر متفاوت است.
● مصرف بیش از حد ویتامین D می‌تواند باعث افزایش سطح کلسیم شما شود. اگر ویتامین D مصرف می‌کنید، دستورالعمل‌های پزشک را دنبال کنید تا مطمئن شوید که دوزی را مصرف می‌کنید که برای شما بی‌خطر است. معمول دوز 2000 واحد یا کمتر، ایمن‌تر در نظر گرفته می‌شود.
8. ماکا
● ماکا (Lepidium meyenii) یک سبزی پرویی از خانواده Brassica است که در کنار کلم بروکلی، کلم و کلم بروکسل قرار دارد. این گیاه قرن‌هاست که در طب سنتی برای درمان بیماری‌هایی مانند کم خونی، ناباروری، عدم تعادل هورمونی و برخی علائم یائسگی مانند کاهش میل جنسی، بدخلقی و خشکی واژن استفاده می‌شود.
● شواهد در مورد اثربخشی ماکا به‌عنوان مکمل یائسگی بسیار محدود است؛ اما چند مطالعه کوچک نشان می‌دهد که این دارو برای تقویت میل جنسی و کاهش علائم روان‌شناختی مانند اضطراب و افسردگی به طور قابل‌توجهی مؤثرتر از دارو است. هیچ عوارض جانبی جدی برای گیاه ماکا ثبت نشده است؛ اما اطلاعات ایمنی بسیار کمی وجود دارد. تداخل ماکا با سایر داروها مشخص نیست؛ بنابراین بهتر است قبل از مصرف، آن را با پزشک در میان بگذارید.
● علاوه بر این، افزایش محبوبیت maca آن را در معرض آلودگی و سایر مسائل کنترل کیفیت در طول تولید قرار می‌دهد. اگر قصد استفاده از ماکا را دارید، آن را فقط از مارک‌های معتبر خریداری کنید تا از هر نظر مورد تأیید باشد.
9. سویا
● دانه‌های سویا منبع غنی ایزوفلاون‌ها هستند که از نظر ساختاری شبیه هورمون استروژن هستند و ممکن است اثرات استروژنی ضعیفی را در بدن ایجاد کنند. بسیاری از علائم متداول یائسگی با کاهش تولید استروژن ارتباط دارد. به همین دلیل تصور می‌شود سویا به دلیل خواص استروژن‌مانند به کاهش علائم کمک می‌کند.
● مطالعات مصرف بالای سویا را با کاهش بروز گرگرفتگی مرتبط می‌دانند؛ اما تعداد بسیار کمی از آزمایش‌های بالینی در اندازه بزرگ مزایای قابل توجهی این ماده را نشان می‌دهند. بررسی 95 مطالعه اخیر در زنان یائسه نشان داد که مکمل‌های ایزوفلاون سویا احتمالاً بر سلامت استخوان‌ها و همچنین دفعات و مدت گرگرفتگی تأثیر بگذارد. اما هیچ نتیجه خاصی را نمی‌توان تضمین کرد.
● با این حال، ایمنی مکمل‌های طولانی مدت با دوزهای بالای ایزوفلاون سویا کمتر قطعی است. عوارض جانبی شایع این ماده ممکن است شامل درد معده و اسهال باشد. قبل از اضافه کردن سویا به برنامه روزانه خودتان با پزشک مشورت کنید.
10. خار مریم
● این گیاه احتمالاً فواید خاصی برای زنان در دوران یائسگی هم داشته باشد و به‌عنوان مکمل یائسگی استفاده شود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد که خار مریم می‌تواند خلق‌وخو را بهبود بخشد و نوسانات خلقی مرتبط با یائسگی را بهتر کند. این فواید زمانی که خار مریم با کوهوش سیاه ترکیب شود، بیشتر خود را نشان می‌دهد.
11. تخم کتان
● تخم کتان (Linum usitatissimum) منبع طبیعی غنی از لیگنان‌ها است. این ترکیبات گیاهی ساختار و عملکردهای شیمیایی مشابه هورمون استروژن دارند. گاهی اوقات برای کاهش علائم یائسگی نظیر گرگرفتگی و تحلیل استخوان به دلیل فعالیت احتمالی استروژن مانند آن، از تخم کتان استفاده می‌شود.
● بررسی 11 مطالعه نشان داد که دانه‌های کتان فرکانس و مدت گرگرفتگی را کاهش می‌دهند. در یک مطالعه کوچک و 3 ماهه روی 140 زن یائسه نشان داد افرادی که دانه کتان مصرف کرده بودند، بهبود قابل توجهی را در علائم مختلف یائسگی و کیفیت کلی زندگی گزارش کردند. اگرچه داده‌های فعلی امیدوار کننده هستند؛ اما به شواهد بیشتری نیاز است.
● با این حال، دانه‌های کتان دارای مواد مغذی و بی‌خطر هستند. این دانه‌ها یک راه عالی برای افزایش مصرف فیبر و چربی‌های سالم بدون توجه به تأثیر آن‌ها بر علائم یائسگی هستند.
12. جینسنگ
● جینسنگ یکی از محبوب‌ترین داروهای گیاهی در سراسر جهان است. این گیاه برای قرن‌ها در طب سنتی چینی استفاده می‌شود و عملکرد ایمنی، سلامت قلب و سطح انرژی را تقویت می‌کند. انواع مختلفی از جینسنگ وجود دارد؛ اما در رابطه با یائسگی، جینسنگ قرمز کره‌ای مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
● یک بررسی در سال 2016 از 10 مطالعه نشان داد که جینسنگ قرمز کره‌ای احتمالاً میل جنسی را تقویت کند و خلق‌وخوی و حس خوب‌بودن را در زنان یائسه بهبود بخشد. اما این شواهد ضعیف هستند و به تحقیقات بیشتری نیاز دارند. استفاده کوتاه مدت از جینسنگ قرمز کره‌ای برای اکثر بزرگسالان بی‌خطر به نظر می‌رسد.
● اما بثورات پوستی، اسهال، سرگیجه، مشکل در خوابیدن و سردرد از شایع‌ترین عوارض جانبی استفاده از جینسنگ هستند. همچنین این ماده احتمالاً کنترل قند خون را مختل کند؛ بنابراین اگر دیابت دارید مصرف جینسنگ مناسب نیست. جینسنگ ممکن است با برخی از داروهای فشار خون، کلسترول و داروهای رقیق کننده خون تداخل منفی داشته باشد. قبل از امتحان جینسنگ با پزشک مشورت کنید.
13. مکمل دی اچ ای آ (DHEA)
● سطوح طبیعی هورمون DHEA پس از 30 سالگی در بدن ما کاهش می‌یابد. برخی از پژوهش‌های کوچک نشان داده‌اند که مکمل‌های DHEA علائم یائسگی مانند کاهش میل جنسی و گرگرفتگی را کاهش می‌دهند. مطالعات دیگر هیچ فایدای برای این مکمل بیان نکرده‌اند.
● البته نگرانی‌هایی وجود دارد که مصرف طولانی‌مدت یا دوزهای بالای DHEA ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. پس در زمان استفاده از این مکمل یائسگی باید دقت کافی را داشته باشید.
14. والرین (سنبل الطیب)
● سنبل الطیب (Valeriana officinalis) یک گیاه گل‌دار است که از ریشه‌های آن جهت ایجاد احساس آرامش استفاده می‌شود. این گیاه برای درمان علائم یائسگی مانند بی‌خوابی و گرگرفتگی هم کاربرد دارد. شواهد قوی برای اثربخشی والرین وجود ندارد؛ اما داده‌های اولیه امیدوارکننده است. پس می‌توان روی این ماده به‌عنوان مکمل یائسگی حساب باز کرد.
● یک مطالعه کوچک روی 68 زن یائسه نشان داد که مکمل‌های سنبل الطیب در کاهش شدت گرگرفتگی ذهنی مؤثرتر از دارو هستند. مطالعه دیگری روی 60 خانم یائسه نتایج مشابهی را نشان داد. در تحقیق دیگری روی 100 زن یائسه، ترکیبی از سنبل الطیب و بادرنجبویه به طور قابل‌توجهی در بهبود کیفیت خواب موثرتر از دارو بود.
● سنبل الطیب سابقه ایمنی مناسبی دارد؛ اما با عوارض جانبی خفیفی مانند ناراحتی گوارشی، سردرد، خواب‌آلودگی و سرگیجه همراه است. اگر از داروهای خواب، درد یا اضطراب استفاده می‌کنید، مصرف سنبل الطیب توصیه نمی‌شود؛ چراکه این گیاه ممکن است اثر ترکیبی داشته باشد. همچنین احتمال تداخل منفی با مکمل‌هایی مانند کاوا، ملاتونین و خار مریم و سنت جان وجود دارد.
15. پنج انگشت
● پنج انگشت (Vitex agnus-castus) یک گیاه دارویی به حساب می‌آید. این گیاه مدت‌هاست که برای ناباروری، اختلالات قاعدگی و علائم PMS و یائسگی استفاده می‌شود. مانند بسیاری از گیاهان دیگر، نتایج پژوهش‌ها در مورد توانایی پنج انگشت در کاهش علائم یائسگی متفاوت است.
● مطالعه‌ای روی 92 زن که یک دارو و ترکیبی از عصاره پنج انگشت و خار مریم را مقایسه کرد، هیچ تفاوتی در علائم یائسگی نشان نداد. اما یک مطالعه جدیدتر روی 52 زن مصرف‌کننده، پنج انگشت کاهش قابل‌توجهی در اضطراب و گرگرفتگی نشان داد؛ اما هیچ تغییر معنی‌داری در افسردگی یا اختلال عملکرد جنسی مشاهده نشد.
● به طور کلی پنج انگشت بی‌خطر است، اما احتمال عوارض جانبی خفیفی مانند حالت تهوع، خارش پوست، سردرد و ناراحتی‌های گوارشی وجود دارد. اگر داروهای ضد روان‌پریشی یا داروهای بیماری پارکینسون مصرف می‌کنید، نباید این گیاه را امتحان کنید.
جمع‌بندی
● یائسگی در بسیاری از نان باعث علائم جسمی و روانی ناراحت کننده مانند گرگرفتگی، مشکل در خواب، اضطراب و افسردگی می‌شود. داروها مؤثرترین درمان محسوب می‌شوند؛ اما بسیاری از زنان جایگزین‌های طبیعی را ترجیح می‌دهند.
● گیاهان دارویی و مکمل‌ها مانند ماکا، سویا، ریشه سنبل الطیب، کلسیم، کوهوش سیاه، تخم کتان، ویتامین D و شبدر قرمز از جمله چند مکمل یائسگی محبوب هستند. مکمل‌های مانند داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و با برخی داروها تداخل منفی داشته باشند. همیشه باید قبل از افزودن مکمل‌ها به برنامه روزانه خود با پزشک مشورت کنید.
درج نظر