● ارتریت روماتوئید (RA) یک بیماری مزمن، پیشرونده و خود ایمنی است. باعث التهاب، تورم و درد در مفاصل و اطراف آن میشود و میتواند سایر قسمتهای بدن را تحت تأثیر قرار دهد. گزینههای درمانی مختلف میتواند به مدیریت آن کمک کند.
● RA معمولاً ابتدا دستها و پاها را درگیر میکند، اما میتواند در هر مفصلی رخ دهد. معمولاً مفاصل یکسانی را در هر دو طرف بدن درگیر میکند.
● علائم رایج عبارتند از سفت شدن مفاصل، به ویژه هنگام برخاستن از خواب پس از خواب یا پس از مدتی نشستن. برخی از افراد احساس خستگی و احساس ناخوشی عمومی میکنند.
● تخمین زده میشود که در حدود 1٪ از جمعیت کل جهان از این بیماری رنج میبرند.
آرتریت روماتوئید چیست؟
● RA یک بیماری خود ایمنی است، به این معنی که سیستم ایمنی فرد، بافتهای سالم بدن را با مهاجمان خارجی اشتباه میگیرد. همچنین یک بیماری سیستمیک است که میتواند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
● همانطور که سیستم ایمنی پاسخ میدهد، التهاب در بافت یا اندام هدف رخ میدهد. میتواند شامل مفاصل، ریهها، چشمها و قلب در RA باشد.
انواع آرتریت روماتوئید
● به طور کلی، پزشکان به طور معمول RA را به دو نوع مجزا تقسیم میکنند: سِروم مثبت و سِروم منفی.
● افرادی که مبتلا به آرتریت روماتوئید سرم مثبت هستند سطوح بالایی از آنتیبادیهایی به نام پپتیدهای سیترولین دار ضد حلقوی (ضد CCP) در خون خود دارند. سطوح بالای این آنتیبادیها میتواند تا 10 سال قبل از شروع علائم رخ دهد.
● با توجه به بنیاد آرتریت، حدود 60 تا 80 درصد از افرادی که مبتلا به آرتریت روماتوئید شدهاند، در دسته مثبت شدن سرمی قرار میگیرند. علاوه بر این، ممکن است آنتی بادی دیگری به نام فاکتور روماتوئید (RF) در خون خود داشته باشند. با این حال، لزوماً به این معنا نیست که فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید است، زیرا RF میتواند شرایط دیگری را نیز نشان دهد.
● در مقابل، افراد مبتلا به RA سرم منفی این آنتیبادیها را در خون خود نخواهند داشت و این امر تشخیص را دشوارتر میکند.
● نوع سومی از آرتریت روماتوئید وجود دارد که آرتریت روماتوئید نوجوانان نام دارد. امروزه پزشکان آن را آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (JIA) مینامند که معمولاً قبل از 16 سالگی ایجاد میشود.
علائم و نشانههای آرتریت روماتوئید
● علائم و نشانههای RA معمولاً در مچ دست، دستها یا پاها بروز میکنند و عبارتند از:
- ○ درد در بیش از یک مفصل
- ○ سفتی در بیش از یک مفصل که بیش از 30 دقیقه طول بکشد
- ○ تورم در بیش از یک مفصل
- ○ درگیری متقارن مفصل
- ○ احساس ناخوشی کلی
- ○ تب با درجه پایین
- ○ از دست دادن اشتها
- ○ کاهش وزن
- ○ ضعف
- ○ تغییر شکل مفصل
- ○ از دست دادن عملکرد و تحرک
- ○ بیثباتی هنگام راه رفتن
● با توجه به مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، مردم اغلب شروع RA را در دهه 60 زندگی خود تجربه میکنند. علائم ممکن است به آرامی شروع و اغلب به تدریج با گذشت زمان بدتر میشوند.
● افراد مبتلا به RA معمولاً دورههایی را تجربه میکنند که علائم آنها بدتر میشود که به عنوان دوره التهاب شناخته میشود. علائم RA ممکن است به دلیل استرس، فعالیت بیش از حد یا قطع داروها تشدید شوند.
● گاهی اوقات، فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید در صورتی که علائمش از بین برود یا خفیف باشد، میتواند بهبود یابد. اکثر مردم همچنین در طول زندگی خود دورههای عود و بهبودی را تجربه میکنند.
● RA معمولاً مفاصل یکسانی را در هر دو طرف بدن تحت تأثیر قرار میدهد. درد و سفتی پس از خواب یا دورههای عدم تحرک بدتر میشود.
● RA شدید میتواند منجر به عوارض دیگری در سراسر بدن شود و باعث آسیب مفصل شود که ممکن است منجر به ناتوانی شود. درمان میتواند به مدیریت شدت علائم کمک کند و ممکن است احتمال بروز عوارض را کاهش دهد.
شیوع آرتریت روماتوئید
● از سال 2014، نرخ شیوع جهانی RA حدود 0.24٪ بود، اگرچه برآوردها متفاوت است. بدان معناست که 240 نفر از 100،000 نفر به آن مبتلا خواهند شد.
● RA در زنان شایعتر از مردان است. خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید غیر جوان در افراد مسن بین 65 تا 80 سال بیشتر است.
● علاوه بر این، مطالعهای در سال 2021 نشان داد، افرادی که در خانوادههای کم درآمد زندگی میکنند، به طور قابلتوجهی در خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند. دلیل آن نابرابری در دسترسی کمتر به مراقبتهای بهداشتی با کیفیت است و ممکن است بیشتر در معرض عوامل خطر مانند استرس قرار بگیرند.
علت ابتلا به آرتریت روماتوئید
● هیچکس دقیقاً نمیداند چه چیزی باعث اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن میشود که منجر به RA میشود.
● در RA، سیستم ایمنی به سینوویوم، پوشش غشایی مفاصل حمله میکند. هنگامی که این اتفاق میافتد، سلولهای سینوویال تکثیر میشوند که منجر به ضخیم شدن سینوویال میشود. نتیجه آن درد و التهاب است.
● در نهایت، اگر درمان نشود، التهاب میتواند به غضروف - بافت همبند که انتهای استخوانها را متحرک میکند - حمله کرده و آن را از بین ببرد. تاندونها و رباطهایی که مفصل را در کنار هم نگه میدارند نیز میتوانند ضعیف و کشیده شوند. مفصل ممکن است در نهایت شکل و پیکربندی خود را از دست بدهد و آسیب میتواند شدید باشد.
آرتریت روماتوئید در مقابل استئوآرتریت
● RA یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب در مفاصل و منجر به درد، سفتی و تورم میشود. استئوآرتریت منجر به بسیاری از علائم مشابه RA میشود، اما به دلیل ساییدگی و پارگی معمولی مفاصل است.
● در حالی که RA معمولاً مفاصل یکسانی را در هر دو طرف بدن تحت تأثیر قرار میدهد، استئوآرتریت ممکن است فقط یک طرف را تحت تأثیر قرار دهد.
● اگرچه سایر علائم میتواند به فرد کمک کند تا تشخیص دهد که آیا RA دارد یا آرتروز، فقط یک پزشک میتواند این شرایط را تشخیص دهد.
عوامل خطر
● CDC اشاره میکند که افراد با خطر بالاتر ابتلا به RA شامل کسانی است که:
- ○ 60 سن سال یا بیشتر
- ○ جنسیت زن
- ○ دارای ویژگیهای ژنتیکی خاص
- ○ نداشتن زایمان
- ○ چاقی
- ○ کشیدن سیگار یا داشتن والدین سیگاری
تشخیص آرتریت روماتوئید
● ممکن است تشخیص آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه برای پزشک دشوار باشد، زیرا میتواند شبیه سایر بیماریها باشد.
● CDC توصیه میکند بیماری ظرف 6 ماه پس از شروع علائم، تشخیص داده شود تا درمان در اسرع وقت آغاز شود.
● پزشک علائم بالینی التهاب را در فرد بررسی میکند و میپرسد که فرد چه مدت آنها را تجربه کرده است و علائم آن چقدر شدید است. همچنین یک معاینه فیزیکی برای بررسی تورم، محدودیتهای عملکردی یا سایر علائم ظاهری غیرمعمول انجام میدهد.
● همچنین ممکن است برخی از آزمایشات زیر را توصیه کند، از جمله:
آزمایش خون
● چندین نوع آزمایش خون میتواند به تشخیص RA و رد سایر بیماریها کمک کنند. عبارتند از:
- ○ ضد -CCP
- ○ فاکتور روماتوئید
- ○ سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR یا sed rate)
- ○ پروتئین واکنشی-C (CRP)
اسکن تصویربرداری و اشعه ایکس
● اشعه ایکس یا ام آر آی از مفصل میتواند به پزشک کمک کند تا نوع آرتریت را تشخیص دهد و پیشرفت RA در یک فرد را در طول زمان بررسی کند.
معیارهای تشخیصی
● معیارهای را برای تشخیص RA:
- ○ تعداد و محل مفاصل آسیب دیده
- ○ آزمایش خون نشان دهنده وجود RA است
- ○ مدت زمان علائم
- ○ شاخصهای التهاب یا واکنشدهندههای فاز حاد
شرایطی با علائم مشابه
● پزشک باید RA را از سایر شرایط با علائم مشابه تشخیص دهد، مانند:
درمان آرتریت روماتوئید
● اگر فردی مبتلا به آرتریت روماتوئید باشد، پزشک ممکن است او را به متخصصی به نام روماتولوژیست ارجاع دهد که در مورد گزینههای درمانی با او صحبت کنید.
● هدف از درمان:
- ○ از التهاب جلوگیری کرده و در صورت وقوع از شدت آن بکاهید
- ○ کاهش التهاب در مفاصل
- ○ تسکین درد
- ○ هر گونه از دست دادن عملکرد ناشی از درد، آسیب مفصل یا تغییر شکل را به حداقل برسانید
- ○ کاهش سرعت یا جلوگیری از آسیب به مفاصل و اندامها
● گزینههای درمانی شامل دارو، فیزیوتراپی، کاردرمانی، مشاوره و جراحی است.
مصرف دارو برای مدیریت علائم
● برخی از داروها میتوانند به تسکین علائم و کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک کنند.
● داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) در داروخانهها بدون نسخه (OTC) در دسترس هستند. به عنوان مثال میتوان به Motrin، Advil و Aleve اشاره کرد. استفاده طولانی مدت و دوزهای بالا میتوانند منجر به عوارض جانبی شوند، از جمله:
- ○ کبودی
- ○ زخم معده
- ○ فشار خون بالا
- ○ مشکلات کلیوی و کبدی
● کورتیکواستروئیدها درد و التهاب را کاهش میدهند و ممکن است به کند کردن آسیب مفاصل کمک کنند، اما نمیتوانند RA را درمان کنند. اگر NSAIDها مؤثر نباشند، پزشک ممکن است استروئید به مفصل تزریق کند. تسکین معمولاً سریع است، اما تأثیر آن متغیر است. بسته به شدت علائم میتواند چند هفته یا چند ماه طول بکشد.
● کورتیکواستروئیدها میتوانند به علائم حاد یا التهابهای کوتاه مدت کمک کنند. با این حال، پزشک این تزریقها را به بیش از سه بار در سال محدود میکند، زیرا این تزریقها بر ساختارهای بافت نرم اطراف مفاصل تأثیر میگذارد. تزریقهای مکرر میتواند به طور بالقوه به این ساختارها آسیب برساند یا باعث کنده شدن آنها از جایی که به استخوان میچسبند شود.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)
● کالج آمریکایی روماتولوژی (ACR) درمان با داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) را به تنهایی یا با سایر درمانها در افراد مبتلا به RA متوسط تا شدید توصیه میکند. متوترکسات (روماترکس یا ترکسال) نمونهای از DMARD است.
● DMARDها بر نحوه عملکرد سیستم ایمنی تأثیر میگذارند. آنها میتوانند پیشرفت RA را کاهش دهند و با تداخل با سیستم ایمنی بیش فعال از آسیب دائمی به مفاصل و سایر بافتها جلوگیری کنند. یک فرد معمولاً DMARDها را باید برای تمام عمر مصرف کند.
● این نوع داروها در صورتی مؤثرتر هستند که فرد در مراحل اولیه RA از آنها استفاده کند، اما ممکن است چندین هفته تا چند ماه طول بکشد تا به طور کامل اثر آن را ببیند. برخی از افراد ممکن است مجبور شوند انواع مختلف DMARDها را قبل از یافتن مناسبترینشان امتحان کنند.
● عوارض جانبی میتوانند شامل:
- ○ آسیب کبدی
- ○ اختلالات مربوط به سیستم ایمنی
- ○ افزایش خطر عفونت
- ○ ریزش مو
- ○ زخمهای دهان
- ○ حالت تهوع و مدفوع شل
- ○ شمارش غیرطبیعی خون
درمانهای بیولوژیک
● درمانهای بیولوژیکی، مانند مهارکنندههای فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-alpha)، همچنین نحوه عملکرد سیستم ایمنی را تغییر میدهند. هنگامی که بدن انسان با عفونت یا تهدید دیگری مواجه میشود، TNF-alpha، یک ماده التهابی تولید میکند. مهارکنندههای TNF-alpha این ماده را سرکوب کرده و به جلوگیری از التهاب کمک میکنند.
● مهارکنندههای TNF-alpha میتوانند درد، سفتی صبحگاهی و مفاصل متورم یا حساس را کاهش دهند. افراد معمولاً 2 هفته پس از شروع درمان متوجه بهبودی میشوند.
● عبارتند از:
- ○ آدالیموماب
- ○ سرتولیزومب سگول
- ○ اتانرسپت
- ○ گلیموماب
- ○ اینفلیکسیماب
● عوارض جانبی احتمالی عبارتند از:
- ○ خطر بالاتر عفونت
- ○ لوپوس
- ○ نارسایی احتقانی قلب
- ○ بیماریهای دمیلینه کننده، شرایطی هستند که به غلاف میلین که به طور معمول از رشتههای عصبی محافظت میکند، آسیب میرسانند
- ○ لنفوم
- ○ واکنشهای پوستی
مهارکنندههای JAK
● مهارکنندههای ژانوس کیناز (JAK) زیرگروه جدیدتری از داروهای DMARD هستند. عبارتند از توفاسیتینیب، باریستینیب و اپاداسیتینیب.
● در حالی که DMARDهای سنتی سیستم ایمنی را از تولید سلولهای ایمنی که باعث ایجاد RA میشوند، متوقف میکنند، مهارکنندههای JAK مولکولهای سیگنالی خاص را هدف قرار میدهند. این کار به جلوگیری از فرآیند سلولی که باعث پیشرفت RA میشود کمک میکند.
● برای 20 تا 30 درصد از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که به داروهای سنتی DMARD یا داروهای بیولوژیک پاسخ نمیدهند، مهارکنندههای JAK یک گزینه مؤثر ثابت شدهاند.
کاردرمانی یا فیزیوتراپی
● یک کاردرمانگر میتواند به فرد کمک کند تا روشهای جدید و مؤثری برای انجام وظایف روزانه را بیاموزد. این کار میتواند فشار وارده بر مفاصل دردناک را به حداقل برساند. برای مثال، فردی که انگشتانش دردناک میکند، ممکن است یاد بگیرد که از ابزار مخصوص گرفتن استفاده کند.
● یک فیزیوتراپیست میتواند به افراد در مورد استفاده از وسایل کمکی مانند عصا توصیه کند و به افراد کمک کند تا یک برنامه ورزشی مناسب داشته باشند.
جراحی
● در برخی موارد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند:
- ○ ترمیم مفاصل آسیب دیده
- ○ اصلاح ناهنجاریها
- ○ کاهش درد
● روشهای زیر امکان پذیر است:
- ○ جراحی آرتروسکوپی، روشی برای برداشتن بافت مفصلی ملتهب
- ○ جراحی برای آزاد کردن تاندونهای مسئول خم شدن غیرمعمول انگشتان
- ○ آزادسازی تونل کارپال برای تسکین فشار عصبی در دست و مچ دست
- ○ آرتروپلاستی، یک جراحی تعویض کامل مفصل
درمانهای خانگی
● چندین استراتژی میتواند به فرد کمک کند تا RA خود را مدیریت کند. شامل:
- ○ استراحت، به خصوص در هنگام التهاب
- ○ ورزشهایی مانند شنا، سلامت کلی و تحرک را تقویت میکنند و عضلات اطراف مفصل را تقویت میکند.
- ○ مدیریت وزن که میتواند از استرس اضافی روی مفاصل جلوگیری کند
- ○ استفاده از پک گرم یا سرد
- ○ مدیتیشن، تنفس عمیق یا آرامش عضلانی برای کاهش استرس
● یک متخصص میتواند به فرد کمک کند تا برنامهای شامل توصیههای غذایی، پیشنهادات ورزشی و نکات دیگر تهیه کند.
رژیم غذایی
● یک رژیم غذایی متنوع و متعادل میتواند به کنترل التهابی که باعث علائم RA میشود کمک کند. همچنین میتواند به فرد کمک کند وزن خود را مدیریت کند و فشار مفاصل را کاهش دهد.
● رژیم مدیترانهای گزینه خوبی برای بسیاری از افراد مبتلا به RA است. این رژیم غذایی بر روی غذاهای ضدالتهاب تمرکز دارد، مانند:
- ○ مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه که سرشار از آنتی اکسیدان هستند
- ○ ماهیهای چرب مانند سالمون یا ماهی تن که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند
- ○ روغن زیتون که دارای چربیهای تک غیراشباع برای قلب است
- ○ آجیل که منبع خوبی از چربیهای تک غیراشباع و سایر مواد مغذی است
- ○ غلات کامل که دارای فیبر و آنتی اکسیدان برای کمک به تقویت سلامت قلب هستند
- ○ حبوبات، از جمله نخود و لوبیا که منبع سالم پروتئین هستند
● افراد مبتلا به RA علاوه بر این باید از غذاهای غنی از کلسیم و ویتامین D برای حمایت از استخوانها استفاده کنند، زیرا برخی از داروهای RA میتوانند خطر پوکی استخوان را افزایش دهند. منابع خوب شامل لبنیات کم چرب و سبزیجات تیره و برگ سبز است.
● از آنجایی که کم خونی میتواند در طول تشدید RA رخ دهد و باعث ایجاد خستگی شود، ایده خوبی است که افراد غذاهای غنی از آهن را در رژیم غذایی خود بگنجانند، از جمله:
- ○ گوشت لخم - گوشت کم چربی
- ○ سبزیجات
- ○ غلات صبحانه غنی شده
- ○ حبوبات
- ○ تخم مرغ
عوارض آرتریت روماتوئید
● افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در معرض خطر ابتلا به برخی بیماریهای دیگر هستند، از جمله:
- ○ بیماری قلبی
- ○ چاقی
- ○ دیابت
- ○ فشار خون بالا
● آسیب مفصلی که با RA رخ میدهد میتواند انجام فعالیتهای روزانه را دشوار کند. RA همچنین میتواند غیر قابل پیش بینی باشد. اغلب، شخص نمیداند چه زمانی دچار التهاب میشود.
● این عدم اطمینان میتواند منجر به موارد زیر شود:
- ○ افسردگی
- ○ اضطراب
- ○ استرس
- ○ ایجاد مشکلات در کار
● همچنین خطر ابتلا به شرایط مختلف دیگر، از جمله:
○ سندرم تونل کارپال که میتواند باعث درد، بیحسی و گزگز در انگشتان، شست و بخشی از دست شود.
○ التهاب که میتواند ریهها، قلب، رگهای خونی، چشمها و سایر قسمتهای بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
○ میلوپاتی گردنی، یک بیماری جدی است که میتواند مفاصل را در بالای ستون فقرات دررفته و باعث فشار بر نخاع شود.
○ بیماری قلبی عروقی که یک اصطلاح کلی برای شرایطی است که بر قلب یا عروق خونی تأثیر میگذارد، از جمله حمله قلبی یا سکته مغزی.
● آسیب میتواند در تاندونهای نزدیک مفاصل رخ دهد. حساسیت فرد به عفونتها نیز ممکن است افزایش یابد و خطر ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا، ذاتالریه، کووید-19 و سایر بیماریها افزایش یابد، بهویژه اگر برای مدیریت آرتریت روماتوئید خود از داروهای سرکوبکننده ایمنی استفاده میکنند.
● افراد مبتلا به RA باید اطمینان حاصل کنند که واکسیناسیون آنها، از جمله واکسن سالانه آنفولانزا، به روز است.
درمانهای مکمل
● برخی از افراد مبتلا به RA از درمانهای مکمل زیر استفاده میکنند:
○ طب سوزنی: یک بررسی سیستمیک در سال 2018 نشان میدهد که طب سوزنی ممکن است به فرد در تسکین علائم همراه با دارو کمک کند، اما تحقیقات بیشتری لازم است.
○ کایروپراکتیک: به نظر میرسد این درمان است که تسکین درد قابل توجهی را برای یک فرد مبتلا به RA ارائه میکند، اما برای حمایت از اثربخشی این درمان کافی نیست.
○ ماساژ: شواهدی وجود دارد که نشان میدهد ماساژ ممکن است به کاهش علائم RA و سایر بیماریها کمک کند، اما تحقیقات کافی برای اطلاع دقیق وجود ندارد.
سخن آخر
● آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی مزمن دردناک است که میتواند باعث آسیب مفاصل شود و انجام وظایف روزانه را برای فرد دشوار کند. این حالت میتواند مفاصل را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما همچنین میتواند منجر به التهاب در سراسر بدن شود.
● هر کسی که درد و تورم در دو یا چند مفصل را تجربه میکند که ناشی از ضربه نیست، باید به پزشک مراجعه کند، زیرا درمان زودهنگام میتواند خطر مشکلات طولانیمدت را کاهش دهد.
سؤالات متداول
● در زیر به برخی از سؤالات رایج در مورد RA پاسخ داده شده است.
آرتریت روماتوئید چه مراحلی دارد؟
● RA به طور کلی در 4 مرحله ایجاد میشود:
○ مرحله 1: اشعه ایکس هیچگونه تخریب استخوان یا مفصل را نشان نمیدهد.
○ مرحله 2: اشعه ایکس تأثیر آن را روی استخوان نشان میدهد.
○ مرحله 3: اشعه ایکس نوع خاصی از فرسایش غضروف و استخوان را نشان میدهد که پزشک میتواند آن را ناشی از RA و تغییر شکل در مفاصل آسیب دیده تشخیص دهد.
○ مرحله 4: فرد آنکیلوز را تجربه میکند، یعنی زمانی که یک مفصل سفت میشود و با استخوان جوش میخورد.
آیا آرتریت روماتوئید ارثی است؟
● تحقیقات نشان داده است ژنهایی وجود دارند که احتمال ابتلا به RA را افزایش میدهند. یک تئوری این است که باکتریها یا ویروسها در افرادی که این ژنها را دارند باعث RA میشوند. یکی از ژنهایی که ممکن است مسئول باشد، HLA-DR4 است و در افراد اروپایی رایج است.
● با این حال، ممکن است به طور کامل توضیح ندهد که چرا برخی از افراد به RA مبتلا میشوند و برخی دیگر به RA مبتلا نمیشوند. محرکهای محیطی احتمالی نیز وجود دارد.
آیا میتوانم از آرتریت روماتوئید جلوگیری کنم؟
● محققان به دنبال راههایی برای پیشگیری از RA هستند، اما در حال حاضر هیچ راه خاصی برای انجام این کار وجود ندارد. آنها توانستهاند شروع RA را به تأخیر بیندازند، اما نه از آن جلوگیری کنند.
● در حال حاضر، سیگار تنها عامل در سبک زندگی است که به نظر میرسد ارتباط قوی با RA دارد، بنابراین ترک سیگار ممکن است بتواند خطر را کاهش دهد.
درج نظر